YRD. DOÇ. ÖZCAN HIZ

Steroid kaynaklı osteonekroz’a vitamin K’ nın etkisi

AMAÇ: Glukokortikoid kullanımı nontravmatik osteonekrozun en sık nedenidir. K vitamini adipogenezisi ve osteoklastogenezisi inhibe ederek ve kemik iliğinde ücrelerinin farklılaşması ve fonksiyonun düzenleyerek, femur başı avasküler nekrozu gelişmesini önleyebilir veya geciktirebilir olduğu hipotezinden yola çıkılmıştır. Bu çalışma rat modelinde vitamin K`nın glukokortikoid kaynaklı osteonekroz üzerindeki etkilerini araştırmak amacı ile yapılmıştır. GEREÇ VE YÖNTEMLER: Çalısmaya 200-300 gr ağırlığında 26 adet dişi rat alındı. Ratlar kontrol grubunda altı (6) diğer iki grupta onar (10) rat içeren üç gruba ayrıldı. Grup 2 ve grup 3 teki deneklere 24.5mg/kg intraperitoneal haftada iki kez olmak üzere metilprednizolon verilerek 6 hafta verilerek osteonekroz oluşturuldu. Grup 3 teki ratlara ayrıca 30 mg/kg vitamin K subkutan olarak, haftada üç kez 6 hafta süresince verildi. Kontrol grubuna herhangi bir işlem uygulanmadı. Tüm ratlar çalışma öncesi ve sonrası tartıldı, işlem bitiminden sonra ketamin anestezisi altında hayvanlar eksanguinasyon yöntemi ile sakrifiye edildi, femur başları eksize edildi. Femurlar dekalsifiye edilip histolojik kesitler hazırlandı, kesitler Hematoksilen ve Eozin ile boyandı. Işık mikroskopisi ile histolojik değişiklikler incelendi. Erken osteonekrozunu kanıtlamak kemik iliği hücrelerinin yok olması veya trabeküler osteositlerin canlı olmasına rağmen bu hücrelerde bozulma, dejenerasyon gibi hafif derecede değişiklikleri değerlendirildi. BULGULAR: Vücut ağırlıkları açısından gruplar arasında istatiksel olarak anlamlı fark saptanmadı. Kontrol grubunun %100’ünde osteonekroz saptanmadı, steroid alan grupta %70 oranında, steroid+K verilen grupta %10 oranında erken evre osteonekroz saptandı. Kemik iliği yağ oranı/selülarite bakımından kontrol ile steroid ve steroid+K grupları arasındaki fark anlamlı bulunurken, steroid ile steroid+K arasındaki fark anlamlı bulunmamıştır. Kemik iliği yağ oranı/selülarite değerleri her iki grupta da kontrol grubuna göre anlamlı derecede yüksektir. Hücresel değişiklik açısından ise steroid ile steroid+K arasındaki fark anlamlı bulunmazken her iki grubun kontrol grubundan olan farkı istatiksel olarak anlamlı bulunmuştur. SONUÇ: Sonuç olarak değişik nedenle steroid kullanılacak risk altındaki bireylere profilaktik K vitamini verilmesi gündeme gelebilir. Ancak bunun için ileri çalışmalar yapılmasına gerek vardır.