YRD. DOÇ. DR. YİĞİT EVREN

Türkiye’de konut eksenli kentsel dönüşüm projelerinde özel sektörün rolü: İstanbul örneği

Bu tezin amacı, Türkiye’de konut üretiminde büyük paya sahip olan özel sektörün, konut eksenli kentsel dönüşüm projelerine katılımının hangi koşullara bağlı olduğunu ve özel sektörün kentsel dönüşüm sürecine neler kazandırabileceğini tespit etmektir. Tez kapsamında kentsel dönüşüm olgusu ortaya çıkışından itibaren tarihsel süreç içinde gösterdiği gelişim, kentsel dönüşümün boyutları, aktörleri, aşamaları ve ortaklık yapıları bağlamında ele alınmıştır. Bu incelemeyi Türkiye’deki kentsel dönüşüm süreci, proje ortaklıkları ve özel teşebbüsün irdelemesi takip etmiştir. Daha sonra, İstanbul özelindeki planlanan konut eksenli kentsel dönüşüm projelerinin bir envanteri çıkarılmıştır. Tezin alan araştırması bölümünde ise, Küçükçekmece Kentsel Dönüşüm Projesi incelerek özel sektörün projedeki yeri araştırılmış ve Türkiye’de kuruluşlarından bugüne kadar en az 1000 adet konut üretmiş olan 25 inşaat firması arasından rastgele seçilmiş 12 firma ile yapılan yüzyüze mülakat sonucu özel sektörün kentsel dönüşüm projelerine dahil olması için ne gibi talepleri olduğu belirlenmeye çalışılmıştır. Bu noktada, Küçükçekmece Kentsel Dönüşüm Projesinde özel sektör katılımına dair belirsizlikler olduğu, bu planlamanın süreç başında net olarak hazırlanmadığı gözlenmiştir. Özel sektörün kentsel dönüşüm girişimlerinde yer almak için net plan beklediği ve belirsiz dönüşüm sürecinde yer almaya sıcak bakmayacakları görülmüştür. Araştırma, batıdaki deneyimler sonucu çok aktörlü ve çok boyutlu ele alınması gereken kentsel dönüşüm sürecinin Türkiye’de henüz tam olarak uygulanamadığını, uygulanacak olan kentsel dönüşüm projelerinde kamu sektörü dışındaki aktörlere daha fazla rol verilmesi gerektiğini, uygulamalarda fiziki boyut dışında ekonomik, sosyal ve yönetsel boyutlardaki mevcut yaklaşımların geliştirilmesi gerektiğini göstermiştir.

Gemi üretiminde yer seçim eğilimleri ve küme yapıları; Tuzla özel sektör tersaneler bölgesi örneği

Sanayi kümeleri ekonomik coğrafya, işletme ve planlama yazınının en popüler konularından biri olagelmiştir. 19.yüzyılın sonlarında Alfred Marshall’ın çalışmalarından bu güne kadar geçen sürede endüstriyel kümelenme literatürü farklı disiplinlerden yapılan katkılar ile hızlı bir biçimde büyümüş ve genişlemiştir. Şüphesiz bu alanda göreceli olarak daha az çalışılmış sektörler ve coğrafyaların konu edildiği araştırmalar, endüstriyel kümelenme konusu daha iyi anlamamıza yardımcı olacaktır. Bu noktadan hareketle, Türk gemi inşaat sanayisinin yer seçim eğilimlerinin ele alındığı bu tez çalışmasında Tuzla Özel Sektör Tersaneler Bölgesi (TÖSTB) örneğinden yola çıkarak sektördeki üretim ilişkileri, yığılmacı kuvvetler ve küme yapıları incelenmektedir. Araştırmanın özünü TÖSTB içerisinde (1) çelik gemi ve (2) ahşap tekne alanlarında faaliyet gösteren iki firmanın tedarikçileri ile kurduğu ilişkilerin karşılaştırmalı analizi oluşturmaktadır.

Kentsel mekanın oluşum sürecinde bir uygulama ve finans aracı olarak gayrimenkul yatırım ortaklıkları

Türkiye’de ilk kez 1992 yılında Sermaye Piyasası Kanunu ve Vergi Kanunu’nda yapılan düzenlemelerle hukuk sistemine giren gayrimenkul yatırım ortaklıkları, özellikle 2007 yılında yürürlüğe konulan Mortgage Kanunu’ndan sonra yeniden tanımlanmış ve kentsel mekanın oluşum sürecinde bir uygulama ve finans aracı olarak önemli roller üstlenmeye başlamışlardır. Bu tezde, ülkemizde 2010 itibariyle borsada işlem gören ve kuruluş izni almış gayrimenkul yatırım ortaklıklarının portföy tablolarından yola çıkarak bir envanteri çıkarılmakta ve şirketlerin bina, arsa, proje ve gayrimenkule dayalı haklar olmak üzere gerçekleştirdikleri yatırımların mekansal açıdan bir incelemesi yapılmaktadır.