YRD. DOÇ. DR. UĞUR TÜRKTAŞ

Van ili ve çevresindeki hemofili hastalarının eklem muayeneleri

Çalışmamızda 2009-2010 yılları arasında Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tıp Fakültesi Ortopedi ve Travmatoloji polikliniği, Dahiliye Hematoloji polikliniği, Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon polikliniğine başvuran 30 hemofili hastasının hemofilik artropatili 85 eklemini inceledik. Çalışmamıza 18 yaş ve üzeri hastalar dahil edilmiş olup hastalarımızın yaş ortalaması 29.97 idi. Çalışmaya alınan 30 hastanın 28’i FVIII eksikliği (Hemofili A), 1’i FIX eksikliği, (Hemofili B) ve bir hastada FVII eksikliği mevcuttu. Çalışmaya alınan 30 hastanın 25’i ağır hemofilili olup faktör düzeyleri %1’in altında idi. İki hastanın faktör düzeyi % 2-5 arasında olup orta, 3 hastamızın da faktör düzeyi % 5’in üzerinde olup hafif hemofili sınıfına dahil edildi. Hastalarımızın hemofili tanı alma yaş ortalaması 11.13 idi. Yedi hasta proflaksi tedavisi almıyordu. Hastaların eklem hareket açıklıkları ölçüldü. Hastalarımızın omuz, dirsek, kalça, diz ve ayakbilek eklem tutulumları değişik oranlardaydı ve en sık tutulan eklem 41 eklemle diz eklemi (% 48.2) idi. Bunu sırasıyla 17 dirsek eklemi (% 20), 11 kalça eklemi (% 12,9), 9 ayakbileği eklemi (% 10.6) ve 7 omuz eklemi (% 8.2) takip etti. Çalışmamızda hemofilik artropati sonucu, alt ekstremite eklemlerinin (% 72) üst ekstremite eklemlerinden (% 28) daha fazla etkilendiği ve sol tarafa ait eklemlerin (% 53), sağ tarafa ait eklemlerden (% 47) daha fazla tutulduğu görüldü. Çalışmamızda bir hastada tutulan eklem sayısı ortalama 2.8 idi. Hemofili tanısı almış bu hastalardan 11’i değişik nedenlerden dolayı ilgili eklemleri opere edilmiş ve 5 hastamızda radyoaktif synoviektomi tedavisi görmüştü. Çalışma sonucunda hemofilik artropatinin, tekrarlayan hemartrozlara bağlı olarak diz, dirsek, ayakbileği gibi eklemleri daha fazla etkilediği ve bu eklemlerde meydana gelen hareket kısıtlıklarının daha ileri düzeyde olduğu gözlendi. Hemofili tedavisinin multidisipliner bir yaklaşım gerektirdiği, hemofilik artropati açısından hastaların eklem muayeneleri yapılarak, uygulanacak düzenli rehabilitasyon programları ile, hemofilik artropatinin oluşturacağı sakatlıkların daha da azaltılabileceği kanaatindeyiz.