YRD. DOÇ. DR. TÜLAY AYAŞLIGİL

Doğal kaynakların sürdürülebilirliği için geliştirilen ekololojik planlama yöntemleri

ÖZET Hızlı nüfus artışı, gelişen teknoloji ve sanayi ile birlikte insanoğlunun ekosistemler üzerindeki baskısı artmakta ve doğal çevrenin giderek yok olmasına ve yenileme gücünü kaybetmesine neden olmaktadır. Buna karşılık olarak, 1970’li yıllardan itibaren çevre sorunlarına karşı artan duyarlılık, pek çok alanda yeni yaklaşımlar ve teknik önlemlerin geliştirilmesini sağlamıştır. Planlama alanında ise doğal çevrenin bugünkü ve gelecek nesiller için en yararlı biçimde değerlendirilmesi, ona bağlı kaynakların korunması, geliştirilmesi ve sürdürülebilirliğinin sağlanmasını amaçlayan yaklaşım olarak ekolojik planlama yaygın bir kullanım bulmuştur. Tez kapsamında, ekolojik sistemlerin doğal dengesini bozmadan insan yaşamı ve sağlığı için gerekli en uygun ortamların planlanmasını amaçlayan ekolojik planlama ve geliştirilen yöntemler incelenmiştir. Çalışmada öncelikle, doğal kaynaklardan gelecek nesillerinde faydalanmasını öngören sürdürülebilirlik kavramı ile ekolojik planlamanın bileşenleri olan temel kavramlar (çevre, ekoloji, ekosistem) tanımlanarak ekolojik sistemin özellikleri ortaya konmuştur. Ekolojik sistemler üzerindeki baskıların neden olduğu çevre sorunlarının çözümüne yönelik olarak ortaya çıkan ekolojik planlamada doğal kaynakların kullanımı, aralarındaki ilişkiler ve planlama sürecine etkileri irdelenerek ekolojik planlamanın tarihi süreç içinde gelişim aşamaları ortaya konmuş ve geliştirilen yöntemler incelenmiştir. Sonuçta yöntemler karşılaştırılarak farklılıkları ve benzerlikleri bakımından değerlendirilmiş ve ekolojik planlamanın önemini ortaya koyarak planlama sürecinde izlenecek yol önerilmiştir. Anahtar kelimeler: Ekolojik planlama, doğal kaynaklar, peyzaj uygunluk analizi, eşik analizi, peyzaj ekolojisi. 1