YRD. DOÇ. DR. TANZER KORKMAZ

Bolu ilinde 112 komuta kontrol merkezi aracılığıyla yapılan il içi ve il dışı hasta sevklerinin incelenmesi The analyzing of patient transfers in and out of the city, Bolu, that is performed by 112 command and control center

Acil servisler, ani gelişen hastalık, kaza, yaralanma ve benzeri beklenmeyen durumlarda oluşan sağlık sorunlarında sakatlık ya da ölümden korunması amacıyla hastanın, görevli sağlık personeli tarafından tıbbi araç ve gereç desteği ile değerlendirilmesi, tanısının konulması, tıbbi müdahale ve tedavisinin yapılması için görevlendirilmiş birimlerdir. Acil servislerde ilk tıbbi müdahale yapıldıktan sonra, kurumun olanaklarının elvermediği ileri tıbbi bakım ve tedavi gerekli ise hasta sevk edilir. Uygunsuz yapılan sevkler hasta sağlığını tehlikeye soktuğu kadar, hem sevki yapan ekip için hem de sevk yapılan merkezdeki ekip için zaman ve iş gücü kaybına neden olmaktadır. Bu çalışma, Bolu ilinde, 112 komuta kontrol merkezi aracılığıyla, il ambulans servislerinin hizmetlerini ve il içi, il dışına yapılan sevkleri incelemek, demografik özelliklerini belirlemek ve analizini yapmak, bu veriler ışığında sevklerdeki eksikliklerin giderilmesine ve literatürde bilgi paylaşımına katkı sağlamak amacıyla yapılmıştır. Çalışmamız 2012 yılının Eylül-Ekim aylarında Bolu ilinde 112 komuta kontrol merkezi tarafından il içi ve il dışına gerçekleştirilen sevklerin incelendiği retrospektif bir çalışmadır. Çalışmamızda kullanılan veriler, 112 komuta kontrol merkezinde bulunan hasta transfer formlarının incelenmesiyle elde edildi. Formlarda kodlanan bilgiler SPSS 16.0 programına girildi. Elde edilen verilere ait tanımlayıcı değerler sayı ve yüzde (%) frekanslar halinde verildi. Sorgulanan değişkenler arası ilişkilerin analizinde uygun ki-kare testi (Pearson ki-kare veya Fisherexact ki-kare analizi) kullanıldı. İstatistik anlamlılık düzeyi olarak p<0.05 alındı ve hesaplamalarda PASW (ver. 18) programı kullanıldı. Çalışmamızda 2012 yılının Eylül, Ekim, Kasım ve Aralık aylarından toplam 3182 vaka incelenmiştir. Vakaların yaşları 0-18, 19-45, 46-65 ve 66 yaş ve üzeri olmak üzere dört gruba ayrıldı. Vakaların çoğunluğunun SGK'lı, çok az vakanın ise hiçbir güvencesinin olmadığı tespit edildi. Ambulans ile sevki yapılan hastaların %85,2 sinin Glaskow koma skalası (GKS) motor yanıtı 6 puanda, %84,1'inin GKS sözel yanıtı 5 puanda, %86'sının ise vi GKS görsel yanıtı 4 puanda olduğu görüldü. Erkeklerde alandan hastaneye yapılan sevk oranın kadınlara göre daha düşük olduğu, nakil reddi oranının kadınlardan daha düşük olduğu, alanda yapılan tedavi ve değerlendirme sonucu sevkine gerek görülmeyen vaka oranının da kadınlara göre daha yüksek olduğu saptandı. Hem alanda yapılan tedavi değerlendirme sonucu sevkine gerek görülmeyen vaka oranı hem de alandan hastaneye sevk oranı doktorlu ekipte paramedikli ekibe göre daha yüksek olduğu o bulundu. Nakil reddi oranının ise en yüksek paramedikli ekipte yapıldığı saptandı. Sonuçlar istatiksel olarak anlamlı bulundu. Elimizdeki verilerin ülkemizde son on yılda hastane öncesi sağlık hizmetlerinde ve hastane transport işlemlerindeki iyileşmenin bir göstergesi olabileceği kanaatindeyiz. Bununla birlikte sağlık çalışanlarının düzenli eğitimi hastaneye sevk edilen 112 vaka sayısında azalmaya sebep olabileceğini düşünmekteyiz. Ancak bu konuda yapılacak daha uzun süreli ve daha kapsamlı araştırmaların literatüre katkı yapacağını düşünüyoruz. Anahtar kelimeler: 112, acil, hasta sevki.