YRD. DOÇ. DR. SÜLEYMAN ERSÖZ

Yapay sinir ağları ile döküm parçaların sertliğine etki eden parametrelerinin analizi ve bir uygulama

Bu tez çalışmasında aralarındaki ilişkiler net olarak analiz edilemeyen döküm parametrelerinin önemli bir kalite değişkeni olan sertlik değeri üzerindeki etkileri yapay sinir ağı modeli kullanılarak belirlenmiştir. Yapay sinir ağına girdi parametresi olarak yüzde karbon, silisyum, mangan, fosfor, kükürt, krom, bakır miktarları, döküm sıcaklığı, döküm süresi ve kullanılan kalıp kumunun gaz geçirgenliği ile birlikte döküm sırasında kullanılan aşılama miktarı kullanılmıştır. Döküm sürecindeki parametreler literatür çalışmasına göre ve uzmanların görüşüne göre seçilmiştir. Yapay sinir ağında geri yayılmalı öğrenim metodu kullanılmıştır. Çemaş Döküm AŞ’de bir pik döküm parça için gerçek bir endüstri uygulaması gerçekleştirilmiş ve etkin sonuçlar elde edildiği gözlemlenmiştir.

Bulanık çok ölçütlü karar verme yöntemleriyle bir toplam performans ölçüm modeli’nin kurulması ve uygulanması

Artan rekabet, küreselleşme ve pazar koşullarının ağırlaşmasıyla performans yönetimi özellikle son yıllarda İnsan Kaynakları Yönetimi’nde ön plana çıkan konulardan biri haline gelmiştir. Etkin bir performans yönetimi bütün işletme faaliyetlerinin hedeflere ulaşma derecesinin doğru bir biçimde ölçülmesi ve değerlendirilmesine bağlıdır. İlk uygulamaları sadece finansal raporlamalardan oluşan toplam performans ölçüm modelleri son yıllarda diğer boyutların da dâhil edilmesiyle çok yönlü olarak ele alınmaya başlanmıştır. Bu çalışmada da finans, üretim, müşteri, süreç geliştirme ve öğrenme-gelişme boyutlarından oluşan çok boyutlu bir toplam performans ölçüm modeli geliştirilmiştir. Her bir boyutta verimlilik, etkenlik ve karlılığı ölçen performans göstergeleri tanımlanmıştır. Performans göstergelerinin yüzde önem dereceleri DEMATEL ve bulanık ANP yöntemlerinin bütünleşik kullanımı ile geliştirilen algoritma ile belirlenmiştir. Performans skorları performans göstergelerinin yüzde önem dereceleri ve performans değerlerinin çarpımıyla elde edilmiştir. Geliştirilen model ile işletmenin toplam performansı ölçülebilmekte ve her bir boyuttaki süreçlerin performans değerlendirmesi yapılabilmektedir. Çalışmada ayrıca İstanbul’da faaliyet gösteren bir üretim işletmesinde uygulama yapılmış ve sonuçlar tartışılmıştır.

Siparişe göre üretimde çizelgeleme kararlarının uzman sistemlerle verilmesi

Bu tez çalışmasında, işletmelerde önemli bir fonksiyon olan üretim çizelgelemenin Uzman Sistemlerle tasarlanarak, gerçek yaşam problemlerine daha etkin çözümler üretmesi amaçlanmaktadır. Mevcut çizelgeleme teorileri çoğunlukla gerçek yaşamda etkisiz kalmakta ya da yeterli etkiyi gösterememektedirler. Üretim ortamının etkinliğini belirleyen çizelgeleme fonksiyonunun işletmelerde önemli bir yeri vardır. Siparişlerin zamanında teslimi, makine, işgücü, hammadde gibi kaynakların kısıtlar altında etkin kullanımı çizelgelemenin etkinliğine bağlıdır. İşletmelerde çizelgeleme problemleri, teorik çizelgeleme modelleriyle etkin bir çözüme kavuşturulamamaktadır. Çizelgeleme teorileri, gerçek problemlere uygulandığında etkisiz kalmakta ve problemleri çoğunlukla çözememektedirler. Üretim ortamında uzman olarak yer alan insan daha etkin çözümler üretebilmektedir. Bu noktada insan uzmanın, üretim çizelgeleme konusundaki bilgisini, tecrübesini, yorumlamasını ve etkin çözümler üretebilmesi yeteneğini uzman sistemler ile bilgisayarda programlayarak etkin çözümler üretilebilecektir. Çalışmada belirlenen işletme için, uzman sistem ile çizelgeleme modeli tasarlanmıştır. Çizelgeleme fonksiyonu incelenerek, insan uzmanların tecrübelerini, bilgilerini ve çözüm tekniklerini içeren bilgi tabanı ve kural tabanı oluşturulmuştur.