YRD. DOÇ. DR. SELMA ÇELİKYAY

Tarihi çevrelerde kentsel peyzaj tasarım ilkelerinin belirlenmesi, İstanbul-Zeyrek örneğinde bir irdeleme

Tarihi çevreler, tarihi kent dokuları, kentsel bellegi yansıtan özel alanlardır. Bu alanların yasatılması ve sürdürülebilirliginin saglanması adına korunması ve kentin mevcut yasam kosullarıyla uyumlastırılması gerekmektedir. Kentsel tasarım bu anlamda en etkili araç olmaktadır. Ülke ölçeginden tek yapı ölçegine kadar detaylandırılan kentsel tasarım projeleri, tarihi kent merkezlerinin korunması ve günümüzün yasam kosulları ile bütünlestirilmesi için en uygun ve en dogru çözüm yöntemidir. Zeyrek Bölgesi, Bizans ve Osmanlı Medeniyetleri’nin kültür merkezi olmus, anıtsal yapıları ve sivil mimari örnekleriyle geçmisin izlerini bugüne tasımıs önemli bir tarihi kent merkezidir. Hızlı tüketimin olumsuz etkileri, birçok tarihi çevrede oldugu gibi Zeyrek Bölgesi’nde de kendini yogun bir biçimde hissettirmektedir. Bu nedenle bölgenin tarihi degerlerinin korunması ve iyilestirilmesi, yasam kalitesinin artırılması, eski kültürel ortamların canlandırılması ve fiziksel ve sosyo-kültürel açıdan bütünlesmis uyumlu bir yasam alanına dönüstürülmesi gerekmektedir. Bu baglamda, seçilen arastırma alanına iliskin elde edilen veriler sonucunda, mevcut doku ve sorunlar belirlenmis, geleneksel dokuya uyumun gerçeklestirilmesi ve sosyo-kültürel yasamın gelistirilmesine yönelik kentsel tasarım ve kentsel peyzaj tasarımı önerileri sunulmustur. Anahtar kelimeler: Tarihi çevre, kentsel koruma, kentsel tasarım, stanbul-Zeyrek.

Bartın kenti ve yakın çevresindeki sanayi alanlarının kentsel ekoloji açısından irdelenmesi

İçinde bulunduğumuz yüzyılın en önemli karakteristiklerinden biri de, modern endüstrileşme ile toplum yaşamında büyük gelişmeler olmasıdır. Tekniğin ilerlemesi ve buna bağlı olarak yaşam düzeyinin yükselmesi, ihtiyaçların karşılanması gibi gerekçelerle insan eylemlerinin doğa üzerindeki etkilerinin gittikçe şiddetlenmesi sonucunu doğurmuştur. Bunun sonucunda, çoğu zaman ilkel teknolojinin kullanıldığı sanayi tesislerini de içinde barındıran alt yapısı yetersiz, imar planları düzensiz çarpık kentleşme olgusu ?çevre sorunları? deyimi altında güncelleşen zararlı sonuçları da beraberinde getirmiştir. Kentlerin bu durumu ile beraber, sosyo-ekonomik yapısını ve insanın bu konulara yaklaşımlarını inceleyen kentsel ekoloji bilim dalı, ekolojinin bir alt birimi olarak ortaya çıkmış ve gittikçe önem kazanmıştır. Bu çalışmada önemli bir tarihi geçmişi olan Bartın ilinin sanayi bölgeleri ele alınmış ve mevcut duruma göre kent ekolojisi açısından incelenmiştir. Bir çeşit veri çalışması olarak da düşünülebilecek bu araştırmada sanayi bölgelerinin kent ekolojisi bağlamında irdelenebilmesi için öncelikle ikinci bölümdeki literatür bilgileri edinilmiştir. Literatürdeki ekoloji ve ekosistem tanımları, kent ve kent ekolojisi tanım ve kapsamları, kentsel planlama, çevresel etki değerlendirmesi ve stratejik çevresel etki değerlendirmesi tanımları açıklanmıştır. İkinci bölümdeki bilgilerin ışığı altında Bartın kentinin tarihi, coğrafik, topografik, jeolojik, hidrolojik yapısı ve toprak yapısı ele alınmış, nüfus, iklim, turizm, flora ve fauna özellikleri ve sanayi potansiyeli ile bu sanayi alanları kent ekolojisi açısından irdelenmiştir. Ayrıca sanayi tesislerinden kaynaklanan kirlilik de geniş bir şekilde araştırılmıştır. Araştırma alanı olan Bartın ili sanayi bölgelerinin oluşturduğu kirliliğin ve etkilerinin araştırılması için yapılan ekolojik risk analizi kapsamında, doğal kaynakların ekolojik ve biyolojik açıdan riskleri ortaya konularak Çevresel Etki Değerlendirmesi yapılmış ve mevcut sanayi alanlarına ilişkin çevresel sorunlar saptanmıştır.