YRD. DOÇ. DR. SELAMİ TURAN

Abdullah Sıdkî Divanı (inceleme, metin, dizin)

Abdullah Sıdkî, Klâsik Türk edebiyatının çok sayıda şair yetiştirdiği 18. yüzyıl şairlerindendir. Yaklaşık olarak H.1099 (M.1687/1688)’da doğup H.1172 (M.1758/1759) senesinde vefat etmiştir. Sıdkî, ayrıca Halvetî şeyhlerindendir, imamlık yapmıştır. Abdullah Sıdkî Divanı, şairin vefatından sonra oğlu tarafından tertiplenmiştir. Nitekim Divan’ın başına oğlu tarafından eklenen mensur kısım sayesinde kendisi hakkında birinci elden bilgiler elde edilmiştir. Çalışmamızda ayrıca şairin hayatıyla ilgili diğer biyografik kaynaklardaki bilgilerden istifade edilmiş, edebî kişiliği üzerinde de durulmuştur. Tez çalışmasında, Ankara Milli Kütüphane Yazmalar Koleksiyonunda 06 Mil Yz A 6168 arşiv numarası ile kayıtlı bulunan eserin tek nüshası tanıtılmış ve bu nüsha esas alınarak Türkçe 14 kaside, 135 gazel ve bir murabba`dan oluşan Abdullah Sıdkî Divanı, transkripsiyonlu ve klâsik divan tertibine uygun olarak ortaya konulmuştur. Divan aynı zamanda şekil ve muhteva açısından da incelenmiştir. Çalışmamızın sonuna Divan’da yer alan tüm kelimelerin yer aldığı bir kelime dizini eklenmiştir.

Ni’met Divanı (İstanbullu): İnceleme-metin-dizin

18. yüzyıl şairlerinden olan Ni’met Ni’metullah Efendi, tarih düşürmeleri ile öne çıkmış ve Klâsik Türk Edebiyatı içerisinde yer bulmuş şairlerdendir. Çoğu kaynakta doğum tarihi H.1112/M.1700 ve ölüm tarihi 12 Şevvâl 1186 (6 Ocak 1773) olarak geçen Ni’met, küçük yaşta yetim kalmış ve dedesi Osman Efendi tarafından yetiştirilmiştir. Ni’met Divanı’nın başında yer alan dibace kısmında şairin sanat görüşü, şiir ve şair hakkındaki düşünceleri yer almaktadır. Ayrıca çeşitli biyografik kaynaklar vasıtasıyla hem şairin hayatı hem de sanatı hakkında birtakım bilgiler edinilmiştir. İstanbul Topkapı Sarayı Yazma Eserleri Koleksiyonu’nda H.881 arşiv numarası ile tek nüsha olarak tespit edilen eser, bu nüsha esas alınarak oluşturulmuştur. Türkçe 4 kaside, 10 gazel, 97 kıt’a, 49 beyitten müteşekkil olan Ni’met Divanı, transkripsiyonlu olarak ve klâsik divan tertibine uygun olarak hazırlanmıştır. Ayrıca, eser hem şekil hem de muhtevâ özellikleri açısından incelenmiştir. Divan’da yer alan tarihlerin, eserin çoğunluğunu oluşturması sebebiyle, konularına göre de incelenen tarihler, metinde de alfabetik bir düzen içerisinde verilmiştir. Ayrıca çalışmanın sonuna yer ve şahıs isimlerinin yer aldığı bir de dizin eklenmiştir. Anahtar Kelimeler: Ni’met Ni’metullah Efendi, Ni’met Divanı, Tarihler, Klâsik Türk Edebiyatı, 18. Yüzyıl.

Ali Çelebi Divânı (inceleme-metin)

Ali Çelebi 14. yüzyılın sonlarında 15. yüzyılın başlarında yaşamış bir divan şâiridir. Doğum ve ölüm tarihleri bilinmeyen şâirin İmranlı olduğu tahmin edilmektedir. Medrese tahsili görmüş ve müderrislik yapmış âlim bir şâirdir. Tez hazırlanırken Ankara Milli Kütüphane Yazmalar Koleksiyonunda 06 Mil Yz FB 222 numarada kayıtlı olan eserin tek nüshasından yaralanılmıştır. Divanda 3 kaside, 207 gazel, 1 murabba, 2 müstezat, 1 tuyuğ vardır. Divandaki şiirler alfabetik sıraya göre yeniden sıralanarak klâsik divan tertibine göre tekrar düzenlenmiştir. Çalışmamızda şâirin hayatı, edebî kişiliği ve eserleri hakkında bilgiler verildikten sonra divan, şekil yönünden incelenmiş ve divanın transkripsiyonlu metni verilmiştir. Anahtar Kelimeler: Klâsik Türk Edebiyatı, Ali Çelebi, Divan, 14-15. Yy., Derd-nâme.