YRD. DOÇ. DR. NEBAHAT ARSLAN

1921-1927 Ardahan’da idari, ekonomik ve sosyal yapı 1921-1927 at

Elviye-i Selase 1877-78 Osmanlı-Rus Harbi sonucunda savaş tazminatı olarak Rusya’ya verildi. Kırk yıl boyunca bölge Rus işgali altında kaldı. Bu tez çalışmasının temel amacı her biri ayrı bir çalışma konusu olan Elviye-i Selase’yi oluşturan üç sancaktan (Kars, Ardahan ve Batum) Ardahan’ın 93 harbinden Cumhuriyetin ilk yıllarına kadar geçirdiği tarihi süreci ele almaktır. Bu çalışma giriş ve sonuç kısımları hariç üç bölümden oluşmaktadır. Birinci Bölümde I. Dünya Savaşı’ndan, Milli Mücadele sonucunda Ardahan’ın Anavatan’a katılmasına kadar yaşanmış olan süreç ele alındı. Bu bölümde dönemde yaşanan savaşlar, işgaller, mezalimler ve antlaşmalara yer verilmiştir. İkinci Bölümde 1921-1927 yıllarında işgalden kurtulduktan sonra Ardahan’da kurulan idari teşkilat, valiler, ekonomik durum, nüfus ve göç konuları incelenmiştir. Üçüncü Bölümde ise TBMM’de Ardahan’ı I. ve II. Dönemde temsil eden milletvekillerine ve meclisteki faaliyetlerine yer verilmiştir.

1923 – 1938 yılları arası Kars Milletvekilleri ve meclis faaliyetleri 1923 –

Bu çalışmada, 29 Ekim 1923 Cumhuriyet?in ilanından 10 Kasım 1938 Mustafa Kemal Atatürk?ün ölümü arasına kadar olan zamanda TBMM?de milletvekilliği yapan Kars Milletvekillerinin mecliste yaptıkları faaliyetler araştırılmıştır. Çalışmamız; Giriş kısmından başka üç bölümden oluşmaktadır. Giriş kısmında, 1918 ? 1920 yılları arasında Kars?taki siyasal ve sosyal yapı incelenmiştir. Özellikle Mondros Ateşkes Antlaşması?nın ardından bölgede başlayan bağımsızlık hareketlerine ve yaşanan güç mücadelelerine önemli bir yer verilmiştir. Çalışmamızın birinci bölümü, ? Kars?ta Siyasal Hayat ( 23 Nisan 1920 ? 29 Ekim 1923 ) ? başlığı altında ele alınmıştır. Bölümde, TBMM?nin açılması; Şark Harekâtı; Gümrü, Moskova ve Kars Antlaşmaları ile Kars?ın Anavatan?a katılması ile bu dönemde Kars?ta meydana gelen önemli bir takım siyasal olaylar incelenmiştir. Çalışmamızın ikinci bölümü; ? Türkiye?de ve Kars?ta Siyasal Hayat ( 29 Ekim 1923 ? 10 Kasım 1938 ) ? başlığı altında ele alınmıştır. Bu bölümde Cumhuriyet?in ilanından sonra TBMM?de kurulan Cumhuriyet Halk Partisi, Terakkiperver Cumhuriyet Partisi ve Serbest Cumhuriyet Partisi?nin kuruluşları, birbirleriyle olan mücadeleleri ve çok partili rejime geçme çabalarının sonuçları; 1923 ? 1938 yılları arasında Kars?ta da yaşanan önemli siyasal ve sosyal olaylar incelenmiştir. Çalışmamızın üçüncü bölümü, ? Kars Milletvekilleri ve Meclis Faaliyetleri ( 29 Ekim 1923 ? 10 Kasım 1938 ) ? başlığı altında incelenmiştir. Yapılan çalışma sonucunda, bu dönemde TBMM?de Kars Milletvekilliği yapan 14 milletvekili tespit edilmiştir. Bu 14 milletvekilinin kısa özgeçmişleri ve TBMM?de yapmış oldukları çalışmalar araştırılmıştır. Kars ve çevresinin tarihi, Türkiye?de ve Kars?ta yaşanan siyasal olaylar incelenirken; bilimsel önemi olan kitaplar, anılar ile makaleler, tezler ve arşiv belgelerinden faydalanılmıştır. Milletvekillerinin faaliyetleri incelenirken TBMM meclis tutanakları ve TBMM Arşivinden elde edilen belgeler esas alınmıştır. Araştırma konusu olan milletvekilleri dönemleri dikkate alınarak sıralanmış, dönemleri içerisinde ise alfabetik sıraya göre incelenmiştir. Konular kişi bazında tasnif edilmiş ve milletvekillerinin çalışmaları aktarılırken konu içerisinde kronolojik sıra dikkate alınmıştır. Çalışmada, Kars halkının Milli Mücadele öncesi ve sonrasında yapmış olduğu askeri ve siyasi mücadelelerle bağımsızlıklarına düşkünlüklerini ve kendilerini Anadolu?nun ayrılmaz bir parçası olarak gördüklerini anlamaktayız. Kars Milletvekillerinin, TBMM?de yapmış oldukları çalışmalarla yeni kurulan Cumhuriyet ve onun kurumlarının oluşmasında önemli bir rol oynadıkları görülmüştür. ANAHTAR KELİMELER: Kars, Elviye ? i Selase, Cenubî Garbî Kafkas Hükümeti, Milli Mücadele, TBMM, Kars Milletvekilleri

Kars ekonomisi(1923-1970) Kars economy (1923-1970

Ülkelerin tarihleri araştırılırken parçadan bütüne gitme yöntemi ile oluşturulan şehir tarihleri önemli yer tutmaktadır. Bu çalışmada incelenen Kars Şehri’nin 1923 ? 1970 yılları arasındaki ekonomik faaliyetleri Kars özelinde incelenmiş olsa bile genel bir Türkiye panoraması ortaya koyması açısından önemlidir. Bu bağlamda tezin I. Bölümünde 93 Harbi’nden 1923 yılına kadar ki Kars ekonomi tarihi sonraki yıllara yaptığı etkinin daha net anlaşılabilmesi açısından incelenmiştir. Tezin II. Bölümünde ekonomi genel kriterleri esasa alınarak incelenmeye çalışılmıştır. Anahtar Kelimeler: Kars, Ardahan, Iğdır, Ekonomi, Hayvancılık, Tarım

İsmet İnönü dönemi Kars Milletvekilleri (1938-1950) Members of Parliament of Kars during İsmet İnönü period (1938-1950)

Mustafa Kemal Atatürk?ün vefatından sonra Cumhuriyet Halk Partisi?nin ve Türkiye Cumhuriyeti?nin başına geçen İsmet İnönü Tek başına uzun bir süre Tek Adam olarak devleti ve partiyi yönetmiştir. 1945 Dörtlü Takrir Devrimi ile yeniden canlanan muhalefet olgusu Cumhuriyet Halk Partisi?nin ve İsmet İnönü?nün iktidarını sarsmıştır. Bu tez çalışmasında İsmet İnönü?nün Tek Adam olarak Cumhuriyet Halk Partisi?nin kontrolü ele geçirip 1950 yılında Demokrat Parti?nin İktidarı ele alıncaya kadar geçen sürede görev yapmış olan Kars Milletvekillerinin faaliyetlerini inceleyeceğiz. Sırasıyla ilk önce Kars?ın 93 Harbinden günümüze yolculuğu kısa bir şekilde hatırlanmıştır. Daha sonra seçimler ile Kars?taki siyasi hayat ve Cumhuriyet Halk Partisi?nin faaliyetlerine değinilmiştir. Son olarak da Kars Milletvekillerinin durumuna bakılmıştır. Bu amaçla araştırmanın evrenini oluşturan 1938-1950 tarihleri arasında T.B.M.M.?i çatısı altında yer almış olan Kars Milletvekilleri tek tek irdelenmiştir. Bunu yaparken de ilk olarak TBMM?nin kurumsal kayıtları, yayınları ve meclis albümleri incelenerek T.B.M.M.?de yer almış olan Kars Milletvekillerinin toplumsal özgeçmişleri temelinde bir alt yapı oluşturulmuştur. İkinci olarak T.B.M.M. Tutanak dergileri incelenerek Meclis Çatısı altındaki Kars Milletvekillerinin Meclis de almış oldukları görevler ile yapmış oldukları konuşmalara değinilmiştir. Yalnız bir kaçı hariç Kars Milletvekillerimizin siyasete aktif olarak katılmada çok geride oldukları görülmektedir. Son olarak T.B.M.M.?de görev alan Kars milletvekillerinin parlamentoda bulunmasının sonuçları, kazanımları ile ilgili bir değerlendirme yapılmıştır. ANAHTAR KELİMELER: Kars Milletvekilleri, TBMM, Siyaset, Meclis, Cumhuriyet Halk Partisi.