YRD. DOÇ. DR. MUAMMER GÖÇMEN

Bir Gazavat-nâme türü olarak Hüseyin Behcetî’nin Mi’Râcü’z-zafer adlı Zafer-nâmesi (h.1088/m.1678) (1-101. varaklar arası) Hüseyin

XVII. yüzyıl Osmanlı tarihçilerinden Hüseyin Behcetî’nin Zafer-nâme’si (Mi`râcü’z-Zafer) Süleymaniye Kütüphanesi Esat Efendi Bölümü 2368’de kayıtlıdır. Eser, H. 1088 / M. 1678 yıllarında IV. Mehmed’in cülûsundan başlayarak Köprülü Mehmed ve oğlu Fâzıl Ahmed Paşaların fetihleri ve zaferleri hakkında kısa, Merzifonlu Kara Mustafa Paşa’nın Çehrin Seferi ile ilgili ayrıntılı bilgiler içerir. Çalışmamızda; Türklerde gaza kültürü ve cihad anlayışı, eserin yazıldığı dönemin siyasî olayları ve Çehrin Seferi’nin edebiyatımıza yansımaları hakkında bilgi verilmiştir. Ayrıca Osmanlı tarih yazıcılığı ve tarih yazıcılığında kullanılan türlerin mukayesesi yapıldıktan sonra bu alanda yazılan eserlerin bir listesi sunulmuştur. Eserin yazarı Hüseyin Behcetî’nin hayatı ve Hüseyin Behcetî’yi etkileyen kişiler hakkında bilgi verilmiş, yazarın eserleri tanıtılmıştır. Mi`râcü’z-Zafer’in transkiripsiyonu üzerinden eserin şekil ve içerik olarak tetkiki yapılmıştır. Eser yüz seksen varaktan oluşmaktadır. Çalışmada eserin vr. 1a-101a arasındaki transkripsiyonu verilerek tezin muhtevası oluşturulmuş ilgili kişilerin istifadesine sunulmuştur.

İkinci meşrutiyet süreli çocuk yayınlarında dinî motifler (Mektepli, Mini Mini, Çocuk Dostu, Küçükler

Çocuk edebiyatının niteliğini ortaya koyabilmek için öncelikle çocuğu tanımak gerekir. Biz çocuk hakkında doğru saptamalarda bulunursak, onun yetişkinlerden farklı olan dünyasını doğru tanımlayabilirsek, ona özgü bir edebiyatın çerçevesini de çizmemiz mümkün olacaktır. Eğitim yolu ile çocuğun sağlıklı gelişimine katkıda bulunmak için ona, özgün ve nitelikli edebî örnekleri seçip okutmak gerekmektedir. Çocuk edebiyatının amacı, çocukları hayata hazırlamak, onların güzele yönelik duygularını geliştirmektir. Çocukların zihinsel gelişimlerinin zenginleştirilmesi, analitik düşünmesi, hayat gerçeğini kavraması için çocuk edebiyatına ihtiyaç vardır. Çocuk, yetişkin bireyden daha farklı düşünür. Hayal gücü daha geniştir. Çocuklara ait özellikler göz önünde bulundurularak kitaplar ve süreli yayınlar oluşturulmalıdır. Dünyada ve Osmanlı Devleti’nde çocuk edebiyatın varlığının keşfi çok erken zamanlara dayanmamaktadır. Osmanlı Devleti’nde Tanzimat’ın ilanından itibaren, çocuğun ülkenin geleceği olduğu anlaşılmıştır. İkinci Meşrutiyet döneminin başında oluşan özgürlük havasının etkisi ile süreli çocuk yayınlarının sayısında artış görülmüştür. Çalışmamızda İkinci Meşrutiyet döneminde çıkan süreli çocuk yayınlarında dinî motiflerin bulunup bulunmadığını, varsa ne derece yeterli olduğunu araştırdık. Araştırmamız için İkinci Meşrutiyet döneminde çıkan Mektepli, Mini Mini, Çocuk Dostu ve Küçükler Gazetesi süreli çocuk yayınlarını, belge inceleme yöntemi ile inceledik. Çalışmamızın sonucunda incelediğimiz yayınlarda, dinî motiflere az yer verildiğini tespit ettik. Çalışmamız iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, süreli çocuk yayınlarının biçimsel ve tematik incelemesi yapılmıştır. Yayınların çıkış süreleri, sayfa yapıları, yazar kadroları, malî kaynakları ve reklâmlar açısından incelemesi yapılmıştır. İkinci bölümde yayınlar, dinî içerik bakımından incelenmiştir. Araştırmamızın asıl konusu olan dinî motifler bu bölümde işlenmiştir. Allah inancı, ibadet, kıssalar, peygamberlere ve meleklere iman, dinin kuralları gibi farklı değerler bu bölümde ele alınmıştır. Çalışmanın sonundaki ek bölümünde ise süreli çocuk yayınlarından seçilmiş örnek sayfalara yer verilmiştir. Ayrıca incelemiş olduğumuz yayınların tablo şeklinde dizini verilmiştir. Bu bölümde yayınların yazar kadrosu ve yazarların yazılarının başlıkları ve türleri, sayfa numaraları açıkça belirtilmiştir. Anahtar Kelime: Çocuk Yayınları, İkinci Meşrutiyet, Dinî Motifler