YRD. DOÇ. DR. MEHMET AKTEL

Türk kamu yönetiminde kriz yönetimi anlayışı

Günümüzde krizler hayatımızın önemli bir parçası haline gelmişlerdir. Bunun bir sonucu olarak, krizlerin başlamadan önlenmesi, krizlerden en az hasarla çıkılması ve krizlerin etkin bir şekilde yönetilmesi temel amaç halini almıştır. Bu çalışmada, öncelikle, kriz ve kriz yönetimi kavramları bütün yönleriyle açıklanmaya çalışılmış ve krizlerin en büyük nedenlerinden olan afetler ve afet yönetimi kavramları ele alınmıştır. Daha sonra, Türkiye’nin kriz yönetimi önemli kırılma noktaları dikkate alınarak, tarihsel ve yasal çerçeve içerisinde incelenmiştir. Kriz ve afet yönetiminin kalkınma planlarındaki yeri de ayrı bir inceleme konusu olmuştur. Son bölümde ise Türkiye’nin kriz ve afet yönetimi anlayışı ve örgütlenmesine yeni bir boyut getiren 5902 sayılı ?Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun? incelenerek kriz yönetimi örgütlenmesi ve mevcut sorunlar ortaya konulmuş ve Türkiye için yeni bir kriz yönetimi modeli önerisi oluşturulmaya çalışılmıştır.

Bir siyasal katılma aracı olarak memur sendikaları: Isparta örnek olayı

Çalışmanın ilk bölümü, araştırma konusu ile yakından ilgili olan kamu görevlileri, memur, sendika ve konfederasyon gibi kavramların, kanunlardaki tanımlarından yararlanılarak açıklanmasına ayrılmıştır. Ayrıca sendikacılık olgusu, tarihsel akışıyla birlikte ele alınarak, sendikacılığa çeşitli doktrinlerle birlikte açıklık getirilmiştir. Çalışmanın ikinci bölümünde, Osmanlı İmparatorluğun son yıllarından başlayarak günümüze kadar uzanan süreçte, sendikacılığın tarihsel gelişimi, dünü bugünü ve ülke deneyimleri, memurların çalışma hayatı içindeki konumu ile toplumsal konumu, uluslararası mevzuat çerçevesinde sahip oldukları örgütlenme hakları ile birlikte ele alınmıştır. Çalışmanın üçüncü bölümünde, araştırmanın konusuyla yakından ilgili olan siyaset ve siyasal katılma kavramları ele alınmış ve siyasal katılma davranışının içeriği, yapısı, boyutları açıklanmıştır. Bireylerin genel örgütsel faaliyetlerinin siyasal davranışlarla ilişkisine açıklık getirmek amacıyla, siyasal katılma, siyasal yönelişlerle birlikte incelenmiştir. Kişinin bireysel hayatı bakımından siyasal anlam taşıyan tavır ve davranışlar çözümleyici siyasal yönelişlerle birlikte incelenmiştir. Dördüncü bölümde araştırmanın bulguları analiz edilip yorumlanmıştır. Sonuç bölümünde araştırmanın bulguları değerlendirilmiş, kamu görevlileri açısından ülkemizde çokça tartışılan sendika siyaset ilişkisine yönelik değerlendirmeler yapılmıştır. Anahtar Kelimeler: Kamu görevlileri, Siyasal katılma, Sendikacılık, Memur Sendikacılığı.

Türkiye’deki sivil toplum kuruluşlarının çevre ve ormancılık politikalarındaki yeri

1970’li yıllarda çevresel değerlerin korunmasına yönelik olarak filizlenmeye başlayan yönetimsel ve toplumsal hareketler, 1980’ler sonrası gerek dünyada, gerekse ülkemizdeki konjonktürel değişimler neticesinde, sivil toplum örgütleri tarafından sahiplenilerek ülke gündemlerine taşınmıştır. Bu çalışma esas olarak Türkiye’de çevre ve ormancılık alanlarında faaliyet gösteren sivil toplum kuruluşlarının, yapıları ve karşılaştıkları sorunların tespit edilerek, çevre ve ormancılık politikalarındaki rolünün belirlenmesine yönelik bir değerlendirmeyi içermektedir. Uluslararası gelişmeler ışığında şekillenen çevre ve ormancılık politikalarının, yönetime katılım yollarının ülkemizde nasıl bir gelişim çizgisi izlediğinin belirlenmesi amacıyla uluslararası etkinlikler, kalkınma planları incelenmiştir. Çalışmanın odak noktasını oluşturan Sivil toplum kuruluşlarının çevre ve ormancılık alanlarındaki yerini belirleyebilmek için sivil toplum kuruluşlarının; çevre ve ormancılık sorunlarına yaklaşımları, örgüt yapıları, karşılaştıkları sorunlar kendi bakış açılarıyla belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışma sonucunda ülkemizde halen emekleme dönemini yaşayan sivil toplum kuruluşlarının özellikle mali yetersizlikler, gönüllü katılım azlığı ve kamu kurumlarının ilgisizliğini ortadan kaldırabilirlerse, toplumun tüm kesimlerinin yer alması gereken çevre ve ormancılık politikalarında ana aktörlerden birisi halini alacağı sonucuna ulaşılmıştır. Anahtar Kelimeler: Çevre ve Ormancılık Politikaları, Küreselleşme, Sürdürülebilirlik, Kalkınma Planları, Katılım, Sivil Toplum Kuruluşları

İlaç numunelerinde kafein ve parasetamolün kemometrik yöntemlerle tayinleri

Günümüzde gelişen bilgi ve iletişim teknolojileri ile birlikte vatandaşların da bu teknolojileri yoğun olarak kullanması sonucu değişen dünya ile birlikte vatandaşların da devletten beklentileri bu yönde değişim göstermiştir. Yönetim yapıları da merkezi ve yerel düzeyde bu değişime ayak uydurmak zorunda kalmışlardır. Bu süreçte elektronik hizmetler hem vatandaş hem de yönetimler açısından; kalite, verimlilik, etkinlik ve etkililik, şeffaflık gibi kavramları ön plana çıkarmıştır. Geleneksel yönetim anlayışının temel sorunları haline gelen verimsizlik, uzun süren kağıt temelli işlemler, dışa kapalılık, dikey hiyerarşik yapılanma gibi sebepler yönetim sürecinde adeta bir kambur oluşturmuştur. Bu süreçte gelişen bilgi ve iletişim teknolojileri kurtarıcı olarak görülmüştür. Bu değişim sürecinde vatandaş devlet arasındaki ilişkiler bir dönüşüme uğramıştır. Devlet kavramı e- ön ekini alarak varlığını sürdürmeye devam etmiştir. e-Devlet olarak nitelendirilen yapılanma sadece işlemlerin bilgisayar ortamına taşınmasından ibaret değildir. Vatandaşların da bu süreçlere uyumu, e-Devlet hizmetleri konusundaki farkındalık düzeyleri e-Devlet sürecinde belirlenen hedeflere ulaşma açısından önem arz etmektedir. Bu çalışmada öncelikle e-Devlet kavramının kavramsal çerçevesi çizilmiş, daha sonra e-Devletin temelini oluşturan BİT konusunda Türkiye’deki vatandaşların bilinç düzeyini nitelendirebilecek veriler değerlendirilmiştir. Son olarak da bu kapsamda farkındalığı ölçmek üzere anket yöntemi ile inceleme yapılmıştır. Anahtar Sözcükler: e-Devlet, İnternet, Bilgisayar, Isparta, Türkiye.

İnsan hakları düzenlemelerinin Türk kamu yönetimine etkisi

İnsan hakları, en basit ifadesiyle bir kişinin doğuştan elde ettiği vazgeçilmez, dokunulmaz ve devredilemez hak ve özgürlüklere sahip olması anlamını taşımaktadır. Bu anlam lk çağlardan beri sürekli bir gelişme göstermiş ve artık sadece ulusların iç meselesi olmaktan çıkarak uluslararası bir boyut kazanmıştır. Ülkemiz açısından da insan haklarının anlamı, taraf olunan sözleşmelerin, kendi iç dinamiklerimizin, dünya için yadsınamaz bir süreç olan küreselleşmenin, 1999 yılında AB adaylığının başlamasının ve Kopenhag Kriterlerinin etkisiyle şekillenmiş ve Türk Kamu yönetimimiz içinde köklü düzenleme ve değişikliklerin yaşanmasına neden olmuştur. Çalışmada genel itibariyle insan haklarının kazandığı anlam ulusal ve uluslararası gelişimi çerçevesinde incelenmeye çalışılmış ve özellikle Türk kamu yönetimi içinde yapılan düzenlemelerin üzerinde durulmuştur.

Belediyelerde toplam kalite yönetimi: Antalya Büyükşehir Belediyesi örneği

Günümüzde teknoloji ve küreselleşmenin de etkisiyle tüm dünyada hızlı bir değişim yaşanmaktadır. Temel dinamiğini küreselleşme ve bilişim teknolojilerinin oluşturduğu bu değişim bilgiye ulaşımı kolaylaştırmış, vatandaşların kamu hizmetlerinde beklentilerini arttırmış ve vatandaşların devlete bakış açılarını değiştirmiştir. Bu değişime ayak uyduramayan kamu kuruluşları vatandaşların isteklerine cevap verememiş ve bu nedenle aşırı kuralcılık, verimsizlik, hantallık, niteliksizlik, gizlilik, katı hiyerarşik yapı ve değişime kapalılık gibi eleştirilere maruz kalmıştır. Kamu sektörünün yerel ayağını oluşturan ve halka en yakın kamu kuruluşu olan belediyelerin de bu değişime ayak uyduramayıp geri kaldığı açık bir şekilde gözlenmektedir. Bu açıdan bakıldığında belediye hizmetlerinin belde sakinlerinin taleplerine cevap verebilecek düzeyde olmadığı sürekli vurgulanmaktadır. Belediyelerde toplam kalite yönetiminin uygulanması ile birlikte yukarıda bahsedilen eleştirilerin ortadan kaldırılabileceği gibi bu eleştirilere bir daha maruz kalmayacağı düşünülmektedir. Bu nedenle iki bölümden oluşan bu çalışmada Antalya Büyükşehir Belediyesi örneği ile birlikte belediyelerde toplam kalite yönetimi uygulaması anlatılacaktır. Çalışmada bilgi, belge toplama ve yüz yüze görüşme teknikleri kullanılmıştır.

Vatandaşların farkındalığı açısından e-devlet uygulamaları:

Günümüzde gelişen bilgi ve iletişim teknolojileri ile birlikte vatandaşların da bu teknolojileri yoğun olarak kullanması sonucu değişen dünya ile birlikte vatandaşların da devletten beklentileri bu yönde değişim göstermiştir. Yönetim yapıları da merkezi ve yerel düzeyde bu değişime ayak uydurmak zorunda kalmışlardır. Bu süreçte elektronik hizmetler hem vatandaş hem de yönetimler açısından; kalite, verimlilik, etkinlik ve etkililik, şeffaflık gibi kavramları ön plana çıkarmıştır. Geleneksel yönetim anlayışının temel sorunları haline gelen verimsizlik, uzun süren kağıt temelli işlemler, dışa kapalılık, dikey hiyerarşik yapılanma gibi sebepler yönetim sürecinde adeta bir kambur oluşturmuştur. Bu süreçte gelişen bilgi ve iletişim teknolojileri kurtarıcı olarak görülmüştür. Bu değişim sürecinde vatandaş devlet arasındaki ilişkiler bir dönüşüme uğramıştır. Devlet kavramı e- ön ekini alarak varlığını sürdürmeye devam etmiştir. e-Devlet olarak nitelendirilen yapılanma sadece işlemlerin bilgisayar ortamına taşınmasından ibaret değildir. Vatandaşların da bu süreçlere uyumu, e-Devlet hizmetleri konusundaki farkındalık düzeyleri e-Devlet sürecinde belirlenen hedeflere ulaşma açısından önem arz etmektedir. Bu çalışmada öncelikle e-Devlet kavramının kavramsal çerçevesi çizilmiş, daha sonra e-Devletin temelini oluşturan BİT konusunda Türkiye’deki vatandaşların bilinç düzeyini nitelendirebilecek veriler değerlendirilmiştir. Son olarak da bu kapsamda farkındalığı ölçmek üzere anket yöntemi ile inceleme yapılmıştır. Anahtar Sözcükler: e-Devlet, İnternet, Bilgisayar, Isparta, Türkiye.

Kamu yönetiminde e-devlet yapılanması ve Türkiye için e-devlet model önerisi

Günümüz toplumu bilgi toplumu, günümüz devleti ise bilgi devleti olarak adlandırılmaktadır. Bilgi çağı içerisinde yerini almak isteyen devletler, bugünün ve geleceğin idari yönetiminin ?elektronik devlet? anlayış ve uygulamalarından geçtiğini vurgulamaktadırlar. Bu bakış açısından yola çıkılarak, kamu yönetiminin yeniden yapılanması, yerel yönetimlerin etkin ve verimli çalışması, işlemlerin hızlı ve standart halde yapılması vb. konularda e-Devlet alanında sürekli yatırım yapılmaktadır. Bu tez Kamu yönetiminde genel olarak e-Devlet yapılanması, dünyada ve Türkiye’de e-Devlet uygulamaları ve Türkiye için e-Devlet modelini kapsamaktadır. Bu çalışma dört bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm e-Devletin temeli olan bilgi yönetimi, e-Devlet kavramı ile e-Devlet ile ilişkili diğer kavramlar hakkında detaylı bilgileri içermektedir. Çalışmamın ikinci bölümünde dünyada ve Türkiye’deki e-Devlet uygulamaları detaylı bir şekilde incelendi. Üçüncü bölümde ise dünyadaki ve Türkiye’deki e-Devlet uygulamaları ışığında ve karşılaşılan sorunlarda göz önünde bulundurularak Türkiye için e-Devlet modeli geliştirildi. Sonuç ve öneriler bölümünde ise e-Devlet uygulamalarında karşılaşılan sorunlar irdelendi ve çözüm önerileri sunuldu.

Türkiye’deki Bağımsız İdari Otoriteler ve karar alma süreçleri

Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de 1980’li yıllardan günümüze kadar birbirinden farklı alanı düzenlemek ve denetlemek üzere kurulmuş olan Türkiye’deki Bağımsız İdari Otoriteleri ve karar alma süreçlerini mevcut özellikleri ve mevzuatı doğrultusunda ortaya koymak. Bunun yanında alınan kararların oluşmasına etkide bulunabilecek aktörleri ve alınan kararlardan etkilenebilecek unsurları belirtmektir. Çalışma iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde Bağımsız İdari Otoritelerin tanımları, ortaya çıkışı, özellikleri, işlevleri bu kurumlara neden ihtiyaç duyulduğu, bu kurumların özellikleri ve işlevleri ile Türkiye’de bulunan Bağımsız İdari Otoriteler yer almaktadır. İkinci bölümde ise Bağımsız İdari Otoritelerin karar alma süreçleri, ilgili mevzuat kapsamında, bu kurumları etkileyen aktörlerle ilişkileri de ele alınarak ortaya konulmuştur. Her iki bölümde de literatür taraması yapılmıştır. Elde edilen bulgular; Türkiye’nin 1980’li yıllardan itibaren kamu yönetimi alanında geçirmiş olduğu transformasyona ışık tutacak şekilde bilgiler ihtiva etmektedir. Anahtar Kelimeler: Bağımsız İdari Otoriteler, Üst Kurullar, Karar alma.

Yönetimde yeni yönelimler bağlamında lider yöneticilik

Günümüzde değişen çağa uyum sağlayabilmek, yönetim örgütlerinin en önemli zorunluluğu haline gelmiş ve bu zorunluluk bütün yönetim örgütlerinin işleyişini, yapısını ve yöneticiden beklenen rolleri değiştirmiştir. Buna bağlı olarak günümüz yönetim yaklaşımlarında, yönetici değil daha çok lider yöneticiden beklenen olumlu davranışlar vurgulanmaya başlamıştır. Bu çalışmanın amacı; yeni yönelimler bağlamında ideal lider yöneticiyi tanımlayabilmek, ideal lider yönetici davranışlarını ve özelliklerini ortaya koyabilmektir. Bu amaç için lider, yönetici ve lider yönetici kavramlarına açıklık getirilerek, yeni yaklaşımlar ışığında, yönetim örgütlerinde yöneticilerin sahip olmaları gereken lider yönetici davranışları belirlenmeye çalışılmıştır. Lider yönetici davranışlarını belirleyebilmek ve bir senteze ulaşabilmek için ise, bu çalışmada ilk olarak liderliğin tarihsel gelişimi, tanımı ve kapsamına, ikinci olarak, liderlik konusundaki teorilere yer verilmiştir. Üçüncü olarak lider, yönetici ve lider yönetici kavramlarının farklılıkları vurgulanarak, lider yönetici kavramına açıklık getirilmiştir. Son olarak, yönetimde yeni yaklaşımlar bağlamında lider yönetici davranışlarını ortaya koyabilmek için; bilgi yönetimi ve öğrenen örgütler, stres yönetimi, kriz yönetimi, çatışma yönetimi, performans yönetimi, çalışanların motivasyonu ve duyguların yönetimi, mobbing (psikolojik linç) ve mobinggle mücadele yolları konusunda görüşler ele alınarak, lider yönetici davranışları tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu beceriler özetle, organizasyonel hedeflere dayalı olarak örgüt ve bireylerin hedeflerini bütünleştirebilen, insan ilişkilerine duyarlı, bilgi ve yeteneğe dayalı öğrenilebilir, lider yönetici davranışlarıdır. Anahtar Kelimeler: Lider, Yönetici, Lider Yönetici. Liderlikte Klasik, Modern ve Yeni Yaklaşımlar, Yönetimde Yeni Yaklaşımlar, Etkili Lider Yönetici Davranışları

1980 sonrası Türkiye’deki sağlık politikalarında dönüşüm

1980’li yıllarla birlikte etkisini artıran küreselleşme ve neoliberal politikaların etkisiyle ülkelerin kamu politikalarında önemli değişimler olmuştur. Demokratikleşme, sivil toplum kuruluşlarının sayısının ve etkisinin artması, medya, internet gibi faktörlerin etkisiyle vatandaşların kamudaki yönetimi anlayışını sorgulamaya başladığı bu dönemde, kamu yönetiminde reforma gidilmesi ihtiyacı doğmuştur. Her kamu politikası alanı gibi kamusal sağlık hizmetleri sunumuna yönelik sağlık politikaları da bu değişimden kaçınılmaz olarak etkilenmiştir. Küresel ölçekli bu değişimin siyasal boyutu Yeni Sağ’ın, ekonomik boyutu ise neoliberal politikaların etkisiyle şekillenmiştir. Bu değişimin ana bileşenlerini, özelleştirme, özerkleştirme, desantralizasyon ve deregülasyon oluşturmaktadır. Dünyada yaşanan gelişmelere paralel ülkemizde de 1980’li yıllar ve sonrası, kamu yönetimi anlayışını değiştirebilmek adına çeşitli reform paketleri uygulamaya konulmuştur. Sağlık alanında yapılmaya çalışılan dönüşümler, bu değişim sürecinin en belirgin örneklerinden biridir. Bu yıllarda başlayan sağlık politikalarındaki dönüşüm çalışmaları, 2002 yılından bu yana tek parti hükümetinin konuyla ilgili karalılığı sonucu hız kazanmıştır. Ülkemizdeki sağlık politikalarındaki dönüşüm, genel olarak özelleştirmenin teşviki ve devletin hizmet üretiminden çekilerek düzenleyicilik işlevini üstlenmesi yönünde şekillenmektedir. Anahtar Kelimeler: Kamu Politikaları, Kamu Yönetimi Reformu, Yeni Kamu Yönetimi Anlayışı, Sağlık Politikalarında Dönüşüm.

Hastane bilgi yönetim sistemi (HBYS)’nin Isparta’da bulunan sağlık kuruluşları üzerindeki etkililiğinin araştırılması

Sağlık alanında bilgi teknolojilerinin kullanımı mevcut sorunların çözümüne katkı sağladığı gibi, sağlık alanında bilişimden yeterince yararlanılmaması ise yeni sorunları beraberinde getirmektedir. Sağlık hizmeti almak üzere başvuran bir hastanın önceki başvurularından elde edilen tüm bilgiler (tetkik, ilaç kullanımı, yan etkiler, geçirdiği müdaheleler ve konulan tanılar) o anki sağlık probleminin değerlendirilmesinde de büyük önem taşır. Bu bilgiler aynı zamanda o an sunulacak hizmetlerin maliyetlerinin de düşmesini sağlayabilir. Bu bağlamda tüm bu bilgilerin en kısa zamanda doğru ve tasnif edilmiş olarak gereksinim duyan sağlık personeline sunulması gereklidir. Bunu sağlayabilmek için, hastanelerde tam otomasyon bilgi yönetim sistemi kavramı gündeme gelmektedir. Bu araştırma Isparta’daki yataklı hastanelerde bilgisayar teknolojisini öncelikle yazılım sonra donanım olarak analiz etmek ve bu konuda tamamlayıcı bir durum tespiti yapabilmek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın ilk bölümünde bilgi, bilgi toplumu, bilgi yönetimi ve yönetim bilgi sistemi hakkında bilgi verilmektedir. İkinci bölümde; sağlık ve tıp bilişimi üzerinde durulmakta, üçüncü bölümde Hastane Bilgi Yönetim Sistem (HBYS)’lerine değinilmekte, dördüncü bölümde ise Hastane Bilgi Yönetim Sistem (HBYS)’lerinin Isparta’daki sağlık kuruluşları üzerindeki etkililiği ele alınmaktadır.