YRD. DOÇ. DR. EMİNE ÖZGÜL KARAASLAN

Synthesis of 2,6-bis(pyrrolylmethyl)pyridines

Piroller, doğada çok yaygın olarak bulunan ve hem malzeme bilimleri hem de doğal ürünlerin sentezinde kullanılan ilginç alt birimlerdir. Pirollerin antioksidan oldukları, P38 kinaz inhibitörleri ve pirolil-4-hidroksilaz inhibitörleri oldukları gösterilmiştir. Ayrıca, pirollerin metal bağlama özellikleri üzerinde de ciddi bir çalışma vardır. Böylece yeni katalitik sistemler elde edilmektedir. Pirol türevlerinin böylesine değerli ve çok çeşitli özellikleri, çok fazla metodun yayınlanmasına rağmen, yeni metotların gelişmesine yol açmaktadır. Bu çalışmada, 2,6-dimetilpiridinden başlayarak 2,6-bis(pirolilmetil)piridinler sentezlenmiştir. İlk basamakta, 2,6-dimetilpiridin N-klorosüksinimit ile reaksiyona sokularak 2,6-bis(klorometil)piridin elde edilmiştir. İkinci basamakta, bu ürün potasyum ftalimit ile muamele edilerek 2,6-bis(aminometil)piridine çevrilmiştir. Üçüncü basamakta, amin bileşiği çeşitli kloroenonlarla tepkimeye sokularak 1,2-disübstitüe (pirolilmetil)piridin ve 1,2,4-trisübstitüe (pirolilmetil)piridin türevleri elde edilmiştir. Bu bileşikler, hem pirol hem de piridin birimlerini içermelerinden dolayı çok çeşitli amaçlarla kullanılabilecek önemli ara ürünlerdir. Bu çalışma ile 2,6-bis(pirolilmetil)piridinlerin sentezi için kolay, uygulanabilir ve kısa bir metot geliştirilmiştir.

Yeni dikarbonil diferrosenlerin ve türevlerinin sentezi Syntheses of new dicarbonyl diferrocenes and derivatives

Etilalüminyum klorür (EtAlCl2) Lewis asidi olmasına rağmen, Bronsted bazı olarak da davranır. Bu özelliği sayesinde, kuvvetli Lewis asitlere göre bazı durumlarda daha iyi açilleme reaksiyonları yapabilmektedir. Ferrosene Friedel-Crafts arilasyon (aril açilleme) reaksiyonu ile ilk defa EtAlCl2 katalizörlüğünde aromatik gruplar bağlanmıştır. Bu tezde 6 çeşit arilferrosenil keton sentezlenmiş ve yapıları spektroskopik yöntemlerle (1H ve 13C NMR) karakterize edilmiştir. Yüksek reaksiyon verimleri elde edilmiştir (%68-92). Ayrıca, sentezlenen ketonlar indirgenme tepkimelerinde test edilmiştir. NaBH4 ile yapılan indirgenme reaksiyonları başarılı olmaz iken, LiAlH4 ile yapılan indirgemelerde %90′ a varan sonuçlar çıkmıştır. Karbonil grubunu iminlere çevirme tepkimelerinde ise ferrosenin sterik etkisi yüzünden birçok denemeye rağmen başarılı olunamamıştır.