YRD. DOÇ. DR. BEHSET KARACA

10597 numaralı temettuat defterine göre Yalvaç kazası’nın sosyal ve ekonomik yapısı

Osmanlı Devleti’nde batılılaşma sürecinde önemli bir adım olan Tanzimat’la birlikte yeniden yapılanma başlamıştır. Özellikle mali alanda büyük eğişimler yaşanmış, ayrıca siyasi, sosyal ve kültürel gelişmeler hız kazanmıştır. Bu gelişmelerin halkın üzerindeki etkileri ve yansımaları yerel tarih çalışmaları sayesinde öğrenilebilmektedir. Biz de 1840 yılında Konya Eyaleti’ne bağlı Hamid Sancağı kazalarından Yalvaç’ın sosyal ve ekonomik yapısını araştırdık. Çalışmamızda ana kaynak olarak Başbakanlık Osmanlı Arşivi’ndeki 10597 numaralı Yalvaç Temettuat defterini kullandık. Osmanlı Devleti’nin vergi kaynaklarını ve mükelleflerini tespit amacıyla yapılan Temettuat sayımları, 19. yüzyıl Osmanlı Devleti’nin sosyal ve ekonomik yapısı hakkında önemli bilgiler vermektedir. Dört bölümden oluşan çalışmamızın ilk bölümünde Yalvaç’ın tarihçesinden bahsedilerek, Temettuat sayımları öncesindeki tahrir ve sonrasındaki Tanzimat sayımları hakkında bilgiler verilmektedir. İkinci bölümünde Yalvaç kazasının idari ve sosyal yapısına, nüfusuna, meslek gruplarına yer verilmektedir. İdari ve sosyal yapı anlatılarak, sonraki bölümlerdeki iktisadi yapının izahına temel hazırlanmaktadır. Üçüncü bölümde Yalvaç kazasının tarım ve hayvancılık faaliyetleri ile gayrimenkul konularına değinilmektedir. Ayrıca defterimizde gelir yerine kıymet usulü kullanılmasından dolayı servet dağılımı ile ilgili bir kısım bulunmaktadır. Tablo ve grafikler ile sayısal bilgiler görsel hale getirilmektedir. 19. yüzyılın ilk yarısında Yalvaç kazasının sosyo-ekonomik durumunu değerlendirdiğimiz çalışmamızın son bölümünde alınan vergiler, vergi çeşitleri ve bunların dağılımı üzerinde durulmaktadır. Bu çalışma ile Yalvaç’ın Tanzimat dönemindeki ekonomik, sosyal ve mali durumunun ortaya konulması amaçlanmaktadır.