YRD. DOÇ. DR. ALİ YAVUZ

Türkiye’de kamu hizmetlerinin sunumu ve e-devlet uygulamalar: Isparta ili örneği

Yeni dünya düzeninde her şeyin değiştiği gibi devlet yapılarının değişimi ile birlikte kamusal hizmetlerin sunumu da değişmektedir. Devletin vatandaşlarına en iyi hizmeti verimli bir şekilde sunması için çağın gereklerine uygun bir yönetim yapısına sahip olması gerekmektedir. Bu nedenle bilgisayarlaşma hızının dünyayı etkisi altına aldığı, bilişim teknolojilerinin yaşamın her ayrıntısında var olduğu bir ortamda devletlerin de bu değişimi kendi yapılarına entegre etmeleri gerekmektedir. Elektronik devlet uygulamalarının kamu yönetiminde, yeni devlet anlayışında benimsenmiş olması kamu hizmetlerinin vatandaşa sunumunda verimliliğin sağlanması için gereklidir. Bu çalışma da elektronik devlet uygulamaları tanımlanacak, Türkiye’de ki gelişim süreci hakkında bilgi verilecek ve Isparta ilinde ikamet eden vergi mükelleflerinin e-devlet konusunda ki bilgi düzeylerinin ölçülmesi ile e-devlet uygulamalarının kullanım oranları tespit edilecektir. Sonuç olarak ankete katılanlar arasında e-devlet uygulamalarını en çok kullanan meslek grupları ile en fazla kullanılan projeler tespit edilmeye çalışılacaktır. Ayrıca e-devlet uygulamalarının kullanımlarına ilişkin katılımcıların demografik özellikleri ve tutumları ile ilgili değişimler ortaya çıkarılacaktır.

Türkiye’de mali kural uygulamaları ve bazı ülkelerle karşılaştırılması

Son yıllarda birçok gelişmiş ve gelişmekte olan ülkede, kamu kesimi açıklarını azaltmak ve mali istikrarın sürdürülebilirliğini sağlamak amacıyla mali kurallar uygulanmaktadır. Mali kuralların önem kazanmasının iki temel gerekçesi, maliye politikasının etkinliğini artırmak ve bütçeleme sürecinden kaynaklanan sorunları ve bu sorunların neden olduğu etkinsizlikleri ortadan kaldırmaktır. Kamu maliyesindeki mali disiplinsizlik uygulamaları 1970’li yıllardaki stagflasyon sürecinin de etkisiyle iyice açığa çıkmıştır. Bu doğrultuda 1970’li yılların sonlarına doğru kamu maliyesinde hükümetlerin iradi uygulamalardan vazgeçilerek mali alanda sınırlandırmalara gidilmesi söz konusu olmuştur. 1980’li yıllarda Amerika’da ortaya çıkan devletin mali alandaki bu yetki sınırlandırmaları zamanla AB ve IMF gibi uluslarüstü kuruluşların programlarında da yer almıştır. Ayrıca Yeni Zelanda’nın 1994 yılındaki ?Mali Sorumluluk Kanunu? ile birlikte birçok gelişmiş ve gelişmekte olan ülke mali kurallar uygulamaya başlamıştır. Bugün dünya genelinde 90 ülkede mali kural uygulaması bulunmaktadır. 27 üye ülkeye sahip olan Avrupa Birliği’nde de mali disiplinin sağlanması amacıyla bütçe dengesi, borçlanma, harcama ve gelirlere ilişkin toplam 67 adet mali kural uygulanmaktadır. AB’ye üyelik sürecinde olan ülkemizde küresel krizin de etkisiyle 2007 yılından itibaren bozulan mali dengeleri düzeltmek üzere mali disiplini orta vadede sağlamaya yönelik bir mali kural uygulaması gündeme gelmiştir. Bu çalışma kapsamında mali kurallar teorik açıdan ele alındıktan sonra Avrupa Birliği ve ABD, Yeni Zelanda, Kanada gibi çeşitli ülkelerdeki mali kural uygulamaları incelenerek Türkiye’de yerleşik olan mali kural uygulamaları ve tasarı olarak sunulan mali kurala ilişkin değerlendirmelere yer verilmiştir.

Yönetişim yaklaşımı perspektifinden Türkiye’de e-devlet uygulamaları ve maliye sgb.net örneği

Bilgi ve iletişim teknolojilerindeki gelişmeler ve küresel baskı unsurlarının ortaya çıkması sonucu yaşanan hızlı değişim süreci, günümüzde kamu yönetimi alanında köklü dönüşümlerin ortaya çıkmasına ve kamu yönetimi disiplini içinde paradigma tartışmalarının yükselmesine neden olmuştur. Yaşanan bu dönüşümler sonucunda ortaya çıkan yönetişim kavramı da, bu süreçte kamu yönetimi çalışmalarında ilk sıralara yerleşerek kamu disiplininin önemli paradigması olarak popülerlik kazanmıştır. Öte yandan, yönetişim yaklaşımı ile birlikte kamu hizmeti anlayışında ve sunumunda bürokratik yapı yerine, az maliyetli ve daha hızlı olan e-devlet modeli ön plana çıkmıştır. Bu kapsamda bu çalışmanın amacı, değişimin hızlandığı ve yoğunlaştığı, küreselleşme ve bilgi toplumu şartlarında rekabetin arttığı, bireyin ve toplumun ön plana çıktığı 21’inci yüzyılın temel yönetim vizyonunu dayalı olarak, ülkemizde yönetişim yaklaşımı çerçevesinde kamu hizmetlerinin sunumunda ön plana çıkan e-devlet modeli ile yaşanan dönüşümleri çözümlemektir. Araştırmanın temel varsayımı ise, Maliye SGB.net Sistemi ve e-devlet, şeffaflık, hesap verebilirlik, etkinlik, katılımcılık gibi yönetişim ilkeleri üzerinde olumlu katkılarda bulunmaktadır. Bu varsayımla uyumlu olarak, Maliye Bakanlığında ve Sistemin bedelsiz olarak devredildiği diğer kamu kurum ve kuruluşlarında Sistemi kullanan personelin, genelde e-devlet ve özelde ise SGB.net uygulamalarının etkinlik, katılımcılık, şeffaflık ve hesap verebilirlik sağladığını dolayısıyla bu uygulamaların yönetişim anlayışı üzerinde olumlu katkıda bulunduğunu düşündükleri ifade edilebilir. Anahtar Kelimeler: Yönetişim, E-devlet, E-yönetişim, M-devlet, SGB.net.

Türkiye’de optimal mali kurallar açısından vergi politikaları ve vergi yükü değerlendirmeleri

Kurallar insan hayatının en temel birlikte yaşama oluşumlarından birini teşkil eder. Belirsizlikleri kaldırarak, istikrar tesis eder. Aynı zamanda kurallar, denetim ve sınırlama getirir. Tüm bunlarla beraber aslında kurallar, bireyi özgür kılar. Çünkü bir bireyin özgürlüğünün sınırını, diğer bir bireyin özgürlük alanı oluşturur. Ekonomik yaşamda benimsenecek olan optimal mali kurallar ile hesap verebilirlik, güncel ve düzenli raporlama ve bilgilendirme ile daha fazla şeffaflık standartları oluşturulur. Ekonomide belli standardizasyon formlarının oluşturulup, bu kurallara anayasa ve yasalarda yer verilmesi; makro ekonomide kalıcı bir istikrarın sağlanmasında, geleceğe yönelik öngörülebilirlik tesis edilmesinde ve uygulanacak makro ekonomi politikalarına kredibilite sağlanması v.b. bir çok yönden birincil katkı oluşturacaktır. Siyasi ahlaksızlıklara meydan vermeden, daha önceden yasal çerçevede belirlenecek kurallar ile oluşturulacak politikalar, sağlam güvencelere bağlanmış birey hak ve özgürlüklerinin en temel öğelerindendir. Çalışma konumuz bağlamında, hem kamu harcamalarının en önemli finansman kaynağını teşkil eden vergi kaleminden dolayı belirli bir yüke maruz kalan vatandaşlar açısından, hem de ekonomide standardizasyon sağlanması açısından benimsenecek optimal mali kurallar çerçevesinde geliştirilen vergi politikaları tüm sosyal sorumluluk boyutlarıyla tez kapsamında irdelenmiştir. Anahtar Kelimeler: Mali Kural, Optimal, Hesap Verebilirlik, Vergi Yükü, Şeffaflık, Vergi Politikası.

Türkiye’de iç borç yönetiminde piyasa yapıcılığı sistemi ve borçlanma maliyetleri üzeride etkileri

Piyasa Yapıcılığı Sistemi, birincil piyasa işlemlerinde etkinliği artırmak, ikincil piyasaların işleyişini kolaylaştırmak amacı ile, hazine veya merkez bankalarının, borçlanma senedi ihracı (ihale), döviz müdahalesi türü işlemlerinde sadece belli kriterlere göre seçtiği banka ve diğer bazı kuruluşları taraf kabul ettiği bir sistemdir. Piyasa Yapıcısı adı altında seçilen kuruluşlar, ikincil piyasalarda aralıksız işlem yapmak, kotasyon vermek, bir ihracın belli bir miktarını satın almak gibi yükümlülüklere sahiptir. Dünyada ilk defa Amerika Birleşik Devletleri’nde (ABD) 1960 yılında uygulanmaya başlanan sistem, ilkemizde Mayıs 2000’de uygulanmaya başlamıştır. Borç yönetimi ve belirlenen finansal aracılar arasında imzalan bir sözleşme ile, devlet iç borçlanma senedi (DİBS) piyasalarında, borç yönetimi ile piyasalar arasında özel bir aracılık faaliyetinde bulunma görevi vermektedir. Çalışmamızda, Piyasa Yapıcılığı Sistemi, sistemin ülkemizdeki ve dünyadaki uygulamaları irdelenmiş ve borçlanma maliyetleri üzerindeki etkisi analiz edilerek değerlendirilmiştir.