YRD. DOÇ. DR. AHMET DENİZ

Sınır ticaretinin Iğdır’ın sosyo-ekonomik yapısına etkisi

Türk ekonomisi, uzun yıllardır ihracata dayalı büyüme modelini benimsediği için, Türkiye dünyanın en çok gümrük kapısı olan ülkelerinden birisidir. Türkiye?de 1978-79 yıllarında başlayan sınır ticareti, özellikle Doğu ve Güneydoğu bölgesinin gelişmesi için önemli bir kaynak ve istihdam aracı olmuştur. Sınır ticareti, komşu ülkelerin sınır bölgelerinde yaşayan insanların bölge kalkınmasında karşılıklı işbirliği yapmalarını ve iki toplum arasında kültürler arası alışverişin oluşturulmasına katkı sağlamasının yanısıra malların kolay ve ucuz tedarik edilmesine imkân vermektedir. Başlatıldığı günden itibaren kapsamı konusunda tartışmaların sürdüğü ve vergi kayıplarına sebep olduğu iddia edilen sınır ticareti, bu tartışmalar bağlamında farklı yasal düzenlemeler ile zaman zaman kapsamı daraltılarak, zaman zaman da devlet tarafından avantajlar ve teşvikler sağlanarak günümüze kadar varlığını sürdürmüştür. Araştırma, Iğdır ilinde 385 tüketici ve sınır ticareti yapmakta olan 70 firma ile yüzyüze anket çalışması yapılarak gerçekleştirilmiştir. Araştırma bulgularına göre, sınır ticaretinde faaliyet gösteren firmalar, gümrük kapılarının altyapısının yeterli olmadığını ancak ihtisas gümrüklerinin kurulmasının da gerekli olduğunu savunmaktadırlar. Sınır ticareti yapılan komşu ülkelerin bankacılık sistemi ile ilgili herhangi bir problem yaşamadıklarını ifade eden firmalar, ithal ettikleri ürünlerde önemli bir pazar sorunu yaşamadıklarını, sınır ticareti kapsamından petrol ve ürünlerinin çıkarılmasının doğru bir karar olmadığını yeniden petrol ürünlerinin sınır ticareti kapsamına alınmasının gerekli olduğunu söylemişlerdir. Tüketiciler açısından değerlendirildiğinde ise tüketicilerin gıda ürünlerini satın alırken fiyatının çok uygun olması, bulunabilir olması gibi nedenlerin satın alma kararlarını etkilediği görülmüştür. Anahtar Kelimeler: Dış Ticaret, Sınır Ticareti, Tüketiciler, Firmalar, Sınır Ticaretinin Sosyo-ekonomik Etkileri