YRD. DOÇ. DR. ADEM ÜZÜMCÜ

Enerji kaynakları, Dünya enerji güvenliği ve Orta Asya jeopolitiği çerçevesinde Türkiye’nin enerji politikaları ve ekonomik yansımaları Energy resources and economic reflections of Turkey policies in the framework of Middle Asia geopolitics and World energy security

Enerji kaynakları, sanayi devrimi ile birlikte önemli bir konuma gelmiştir. Enerji kaynakları stratejik değerleri nedeniyle de ülkeler için vazgeçilemez hammaddeler olmuşlardır. Enerji kaynakları kıt kaynaklar olmakla beraber, dünya üzerindeki dağılımı eşit değildir. Enerji kaynaklarını ithal eden ülkeler ile ihracatçı konumundaki ülkelerin farklılık göstermekte, bu da enerji kaynaklarının arz ve talebindeki sürekliliği etkilemektedir. Ülkelerin ve uluslar arası firmaların tek taraflı hareket tarzları, enerji kaynaklarının etkin olarak değerlendirilememesi, petrol ve doğal gaz gibi en çok tüketilen enerji kaynaklarının orta vadede biteceğinin değerlendirilmesi ülkelerin enerji güvenliği kaygılarını arttırmaktadır. Bu çalışmada, enerji kaynaklarının çeşitleri, özellikleri, piyasa yapıları, ülke ekonomileri ve politikalarındaki etkileri ile jeopolitik çerçevede güvenlik üzerindeki etkileri incelenmektedir. Çalışmanın amacı, enerji kaynaklarının piyasa yapıları ve tarihsel süreç içerisinde ülke politikalarındaki belirleyici özellikleri, Orta Asya jeopolitiği ve Orta Asya siyasi aktörlerinin enerji güvenliği değerlendirmeleri yapılmıştır. Bu değerlendirmeler sonucunda Türkiye’nin enerji strateji ve politikalarının ekonomik, dış politika ve jeopolitik yansımalarını değerlendirmektir. Bu çerçevede bakıldığında, Türkiye’nin içinde bulunduğu enerji güvenliği sorunu ve bazı çelişkilerin geçmişte uygulanan yanlış enerji politikaları sonucu ortaya çıktığı görülmektedir. Dolayısıyla Türkiye’nin enerji güvenliği bağlamında kaynak çeşitlendirmesine gitmesi ve mevcut kaynakların etkin olarak kullanılması uzun vadede enerji politikası üzerinde etkili olacaktır. Ayrıca, Türkiye’nin uluslar arası sahnede söz sahibi olmak için jeopolitik konumu ve dış politika araçlarını etkin bir şekilde kullanması ve ekonomik istikrar bağlamında enerji ihtiyacını öncelikle kendi kaynaklarını kullanarak gidermeye çalışması da uzun vadede uygun çözüm olarak değerlendirilmektedir. Kısa vadede enerji arz güvenliği bağlamında enerji kaynaklarında ve enerji ithal edilen ülkelerde çeşitlenme sağlanması gerektiği sonucuna varılmaktadır. Anahtar Kelimeler: Enerji, Jeopolitik, Enerji Güvenliği, Orta Asya,