YRD. DOÇ. DR. ABDULLAH UZ

Yerel yönetimlerde özerklik ve idari vesayet denetimi

Devletin yerel yönetimler eliyle yürüttüğü hizmetleri üstlenmesinin; hem hizmetlerin kalitesinde, hem yapılma hızında büyük kayıplara neden olduğu bilinmektedir. Bu bağlamda gerekli denetim mekanizmalarını, yerel özerklik anlayışına zarar vermeden oluşturarak, yerel yönetimleri güçlendirmeye çalışmak gerekmektedir. Bu tez çalışması, yerel yönetimlerde idari vesayet yetkisi ve özerklik ilişkisinin Türkiye üzerindeki yansımalarını belirlemek amacıyla yapılmıştır. Bu nedenle çalışma kapsamında denetim ve özerklik kavramları ile idari vesayet denetiminin özerklik üzerindeki etkisine bakılmış, zaman zaman eski ve yeni mevzuatın karşılaştırılarak merkezi idarenin yerel yönetimlerin kararları üzerindeki denetim yetkileri de incelenmiştir. İdari vesayet ve özerklik ilişkisi yerel hizmetlerde yerellik ilkesi ve yerel hizmetler açısından değerlendirilirken, siyasal özerklik açıdan ele alınmamıştır. Ayrıca, bu kapsamın içerisinde Büyükşehir Belediyeleri ile köylere ilişkin ayrıntılı inceleme yapılmamıştır. Çalışma, üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde özerklik, denetim ve vesayet denetimi kavramlarının genel çerçevesi değerlendirilmiştir. İkinci bölümde, Türkiye’de ve bazı ülkelerde yerel yönetimler ve özerklik ilişkisi irdelenmiştir. Son olarak çalışmanın üçüncü bölümünde, Türkiye’de yerel yönetimlerin vesayet denetimi ve yerel özerklik üzerinde etkisine yer verilmiştir. Bu çerçevede idari vesayet yetkisini kullanan yetkili makamlar ve üzerinde idari vesayet yetkisi uygulanan yerel yönetim birimlerinden bahsedilirken, İl Özel İdareleri ve Belediyeler incelenmiştir. Sonuç olarak, vesayet denetimi ile özerklik kavramı beraber değerlendirildiğinde bazı durumlarda birbirleriyle bağdaşmadığı görülmektedir. Bu nedenle ülkemizde merkezi yönetimin yerel yönetimler üzerindeki idari vesayet yetkisini kullanırken zaman zaman yerel özerklik ilişkisini zedelediği görülmektedir. Anahtar Kelimeler: Yönetim, Yerel Yönetim, Denetim, Özerklik, Vesayet Denetimi.