YRD. DOÇ. DR. ABDULLAH ŞEVKİ DUYMAZ

Antalya-Burdur’da yer alan Anadolu Selçuklu kervansaraylarında mekan olgusunun gelişimi ve koruma ölçeğinde değerlendirilmesi

Bu çalışma, Antalya ve Burdur illerinde yer alan XIII. yy Anadolu Selçuklu yapıları olan Evdir Han, Kırkgöz Han, Susuz Han, İncir Han, Şarapsa Han ve Alara Han’ın mekan olgusu gelişim sürecini ve koruma ölçeği bakımından değerlendirilmesini amaçlamaktadır. Bu bağlamda, yapıların inşa edildiği dönemde Anadolu Selçukluların siyasi, sosyal ve ticari durumları incelenerek ve hanlar plan şemalarına ve ait olduğu döneme göre sınıflandırılarak; mekan organizasyonu, hanların günümüzdeki durumu, yapıların günümüz şartlarına uyması için gereken onarım sırasında iç mekanda karşılaşılan sorunlar, eklenmiş bölümler, tesisat sorunları, yenilenen bölümler ve bu sorunlara getirilen çözümler değerlendirilerek yapıların koruma ölçeğinde onarım ve yeniden kullanımları irdelenmiştir. Anahtar Kelimeler: Evdir Han, Kırkgöz Han, Susuz Han, ?ncir Han, ?arapsa Han, Alara Han, Han,Ribat, Kervansaray, Anadolu Selçuklu, mimari koruma ve yeniden kullanım

Antalya?Burdur kervan yolu üzerinde yer alan Anadolu Selçuklu kervansaraylarının taçkapı süsleme programları

Anadolu Selçuklu Dönemi’ nde ticaretin gelişmesi birçok yenilik, düzenleme ve uluslar arası anlaşmalar yapılmıştır. Ticaretin gelişmesine yardımcı olarak Anadolu kervan yolları üzerinde kervansaray yapımına önem verilmiş ve abidevi kervansaraylar inşa edilmiştir. Bu kervan yollarının en önemlilerinden biri ise Antalya ? Burdur ? Isparta kervan yoludur. Deniz yolu aracılığıyla diğer ülkelerden gelen ticari mallar bu kervan yolu sayesinde Anadolu’ nun birçok yerine ve pazarlarına ulaşmaktaydı. Bu kervan yolu üzerinde birçok kervansaray inşa edilmiştir. Bu kervansaraylar sırası ile; Evdir Han, Kırkgöz Han, Susuz Han ve İncir Han’ dır. Kervansaray inşası Anadolu Selçuklu döneminde en üst düzeye ulaşmıştır. Ayrıca, Anadolu Selçuklu taş süslemeciliği ayrı bir önemde ve düzeydedir. Taş süslemeciliğinde taç kapı süslemeciliğine ayrı bir özen göstermişlerdir. Taçkapı süslemeciliği ile birlikte ticaret yapısı yolan kervansaray inşasına önem verilmesi ile beraber kervansarayların taçkapı süslemesi bu dönemde ayrı bir öneme sahiptir. Abidevi taçkapıları ile birbirinden bağımsız süslemeleri olan görkemli ve taç işçiliği ile süslü taçkapılar ortaya koymuşlardır. Bu taçkapılar Anadolu Selçuklu döneminde taş işçilikleri ile önemli bir yer tutar. Araştırmada, Anadolu Selçuklu kervan yollarının en önemlilerinden biri olan Antalya ? Burdur ? Isparta kervan yolu üzerinde bulunan kervansarayların taçkapı süsleme programları incelenmiştir.