Y.DOÇ.DR. YAHYA ÖZTÜRK

Hamdani ve kıl keçisi oğlaklarında yaşama gücü ve büyüme özelliklerinin araştırılması The investigation of survival rate and growth characteristics of hair and hamdani kids

Hamdani ve Kıl Keçisi Oğlaklarında Yaşama Gücü ve Büyüme Özelliklerinin Araştırılması, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Zootekni Anabilim Dalı. Van- 2003, Türkiye. Bu çalışma Hamdani ve Kıl keçisi oğlaklarının büyüme ve yaşama gücü özelliklerinin araştırılması amacıyla yapılmıştır. Araştırmada 40 baş Hamdani ve 32 baş Kıl keçisi olmak üzere toplam 72 baş oğlak kullanılmıştır. Çalışmada yaşama gücü ve büyüme özellikleri incelenmiştir. Çalışma yetiştirici şartlarında yürütülmüştür. Yaşama gücü için sütten kesim dönemine kadar olan zaman dikkate alınmıştır. Büyümede ise 6 aylık dönem incelenmiştir. Analar genelde merada otlatılmış, meranın yetersiz olduğu dönemlerde ağılda bakılarak kuru ot ve yaş şeker pancarı posası verilmiştir. Süt emme döneminde oğlaklara kuru yonca ile 100 g civarında kuzu-buzağı büyütme yemi verilmiştir. Oğlaklarda doğum ağırlığı, cinsiyet, genotip, doğum tipi, ana yaşı ve sütten kesim ağırlığı gibi düzeltilebilir çevre faktörleri; doğumda ve çeşitli dönemlerde ortalama canlı ağırlık ile günlük canlı ağırlık artışı üzerine etki eden faktörler en küçük kareler metodu ile incelenmiştir. Yaşama gücü, Ki-kare Testi ile değerlendirilmiştir. Çalışmada Hamdani ve Kıl keçisi oğlaklarında yaşama gücü sırasıyla %85 ve %87.5 bulunmuştur. Genotipler arasında yaşama gücü yönünden farkın istatistiksel olarak önemsiz olduğu saptanmıştır. Oğlaklarda doğum ağırlığı, Hamdani ve Kıl genotip lerinde sırasıyla 3.15 ± 0.06 kg ve 3.11 ± 0.07 kg tespit edilmiştir. Sütten kesim ağırlıkları ise Hamdani’lerde 22.99 ± 0.63 kg, kıl keçisi oğlaklarında 21.64 ± 0.63 kg, 6 aylık canlı ağırlıkları ise Hamdani’lerde 31.54 ± 0.46 kg Kıl keçisi oğlaklarında 29.63 ± 0.47 kg bulunmuştur. Genotipler arasında büyümenin 120. ve 150. günlerinde PO.05; 180. günde ise PO.01 düzeyinde istatistiksel farklılık bulunmuştur. Doğum tipinde 45., 60. ve 105. günlerde PO.05; 75. gün ise PO.Ol’e göre önem tespit edilmiştir. Cinsiyet bakımından ise doğum, 150. ve 180. günlerde P<0.01; 120. günde ise P<0.05'e göre önemlidir. Ana yaşı bakımından istatistiksel fark yoktur. Günlük canlı ağırlık artışları bakımından doğumdan sütten kesime kadarla değerler, Hamdani ırkında 162 ± 5 g, Kıl keçisi oğlaklarında ise 151 ± 5 g bulunmuş ve genotipler arasında Hamdani lehine istatistiksel olarak PO.05 düzeyinde önemlilik saptanmıştır. Doğumdan altı aylık döneme kadarki günlük ortalama canlı ağırlık artışı, Hamdani'lerde 161 ± 5 g ve Kıl keçisi oğlaklarında ise 143 ± 5 g bulunmuştur. Genotipler arasındaki fark, Hamdani'ler lehine PO.01 düzeyinde önemlidir. Sonuç olarak, yaşama gücü yönünden genotipler arasında farklılık gözlenmemiş; 6 aylık büyüme döneminde ise, Hamdani'lerin daha iyi bir büyüme performansı sergilediği görülmüştür. Anahtar Sözcükler: Hamdani Keçisi, Kıl Keçisi, Oğlak, Büyüme, Yaşama Gücü