Y.DOÇ.DR. TAHİR SARAÇ

Yargıtay kararları çerçevesinde kıymetli evrakta şahsi defiler

Defi, davalının sahip olduu özel bir sebebe dayanarak, gerçekte borçlu olduu bir edimi yerine getirmekten kaçınma hakkıdır. Defiler, senetten anlaılan defiler, senetteki taahhüdün hükümsüzlüüne ilikin defiler ve ahsi defiler eklinde üçe ayrılarak incelenebilir. ahsi defiler, senet metninden anlaılan defiler ile senedin hükümsüzlüüne ilikin defiler dıında kalan defilerdir ve ancak ahsi definin doumuna neden olan dorudan doruya münasebetin tarafları arasında ileri sürülebilir. Hangi defiler ahsi defidir? Temel anlamalardan kaynaklanan defiler ahsi defidir. Temel anlamadan kaynaklanan defileri irade bozuklukları, hukuka aykırılık halleri, kumar ve bahis defi ve ehliyetsizlik defi olarak dörde ayırarak inceleyebiliriz. Hata, hile, ikrah ve gabin irade bozukluu halleridir ve birer ahsi defi olarak ileri sürülür. Hukuka aykırılık halleri ise, kanuna aykırılık, ahlaka aykırılık, kamu düzenine aykırılık, ve kiilik haklarına aykırılık olarak dört ana balık altında incelenebilir. Özel anlamalardan kaynaklanan, hatır anlaması, vade uzatma anlaması, gizli rehin ve gizli tahsil cirosu defileri de birer ahsi defidir. Ödeme, ibra ve takas defi de Yargıtay’ın da köklemi kararlarında belirttii gibi birer ahsi defidir. Bedelsizlik hususu, Türk Hukukunda yasalarla düzenlenmi bir kavram olmayıp, Yargıtay ve doktrin tarafından oluturulmu bir kavramdır. Bedelsizlik iddiası, temel borç ilikisi ile ilgili bir kavramdır ve ancak temel borç ilikisinin tarafları arasında ileri sürülebilen ahsi bir defidir. ahsi defiler TTK’nın 599. maddesi gereince ancak asıl ilikinin tarafları arasında ileri sürülebilir. Bununla birlikte bu hususun birkaç istisnası bulunmaktadır ve ahsi defilerin dermeyanı bazı hallerde genilemektedir. ahsi defilerin dermeyanının geniledii halleri, halefiyet, vadeden sonra ciro ve bilerek borçlunun zararına hareket olarak üçe ayırarak inceleyebiliriz. Balıca halefiyet halleri, devralma, birleme, miras, tahsil cirosu, alacaın temlikidir. ahsi defilerin geniledii hallerde ahsi defi hukuki niteliini korumaktadır, fakat ahsi definin etki alanı genilemektedir.