Y.DOÇ.DR. SELAMİ AKKUŞ

Romatoid artritli hastalarda akciğer tutulumunun yüksek rezolüsyonlu bilgisayarlı tomografi ve solunum fonksiyon testleri ile değerlendirilmesi ve bulguların diğer hastalık parametreleri ile karşılaştırılması Assessment of pulmonary invovement in patients with rheumatoid arthritis by using high resolution computerized tomography and pulmonary function testing and comparison of the findings with other disease parameters

51 ÖZET Romatoid Artritli Hastalarda Akciğer Tutulumunun Yüksek Rezolüsyonlu Bilgisayarlı Tomografi ve Solunum Fonksiyon Testleri ile Değerlendirilmesi ve Bulguların Diğer Hastalık Parametreleri ile Karşılaştırılması Günümüzde sık karşılaşılan romatizmal hastalıklardan biri olan Romatoid artrit (RA) başlıca etkilerini eklemlerde göstermekle birlikte sistemik bir hastalıktır. Birçok organ sistemi RA’te etkilenmektedir. Bunlardan biri olan solunum sistemi tutulumu da hastanın yaşam kalitesini ve hastalığın prognozunu etkileyen önemli bir faktördür. Bu nedenle hastalık süreci içinde solunum sistemi tutulumuna etki eden faktörlerin bilinmesi ve pulmoner tutulumun erken tanınması önem arzeder. Akciğer tutulumunun tesbitinde günümüzde ileri görüntüleme yöntemlerinden ve solunum fonksiyon testlerinden faydalanılmaktadır. Biz bu çalışmada RA’li hastalarda akciğer tutulumunun yaygınlığını, diğer klinik parametrelerle olan ilişkisini, teşhis için kullanılan yüksek rezolüsyonlu bilgisayarlı tomografi (YRBT) ve solunum fonksiyon testlerinin (SFT) sonuçlan arasındaki ilişkiyi araştırmayı amaçladık. Bu amaçla Amerikan Romatizma Birliği (ARA) kriterlerine göre tam konan 37 vaka ile solunum sistem patolojisi olmayan 18 gonartrozlu hasta YRBT ve SFT ile değerlendirildi. Romatoid artritli hastalar, ayrıca kullanılan ilaç, hastalık aktivite parametreleri ve klinik bulguların akciğer tutulumu ile ilişkisi açısından kendi aralarında karşılaştırıldı. Sonuçta RA’li hasta grubunda akciğer patolojisi sıklığının oldukça yaygın olduğu görüldü (%56,8). Genelde klinik olarak sessiz olan bu tutulumun şiddetinin artması sonucu fizyolojik fonksiyonları etkilediği görüldü. YRBT veya SFT tetkiklerinin tek başlarına bu tutulumu değerlendirmede tam olarak etkili olmadıkları, YRBT’nin küçük hava yolu tutulumunu değerlendirmede SFT tetkikine göre zafiyeti olduğu görüldü. Bu nedenle RA’li hastalarda akciğer tutulumunun değerlendirilmesinde her iki tetkikin birlikte kullanılmasının faydalı olacağı düşüncesine varıldı. Anahtar Sözcükler: Akciğer tutulumu, romatoid artrit, SFT, YRBT

Fibromiyaljide hormonal değişiklikler Hormonal changes in fibromyalgia

39 vn. ÖZET Bu çalışma, FM’nin etiyolojisinde nörohormonal değişikliklerin rolünü araştırmak amacıyla yapılmıştır. Çalışmaya, ACR’nin 1990 yılında yayınladığı FM tam kriterlerini dolduran FM’li 60 kadın hasta ve sağlıklı 40 kadın gönüllü alındı. Hasta ve kontrol gruplarının yaş ortalamaları benzerdi. Çalışmaya alman FM’li hasta ve kontrol gruplarına, standart bir form dolduruldu. Hasta ve kontrol gruplarının anksiyete ve depresyon skorları, BAE ve BDE ile değerlendirildi. Depresyon ve/veya anksiyete tanılarının konulabilmesi amacıyla, bütün hasta ve kontrollerden psikiyatri konsültasyonu istendi. Premenapozal dönemde olan FM’li 28 kadın hasta ve 20 sağlıklı kontrolden, adetlerinin başladığı günden itibaren 3. gün kan örnekleri alındı. Bütün hasta ve kontrollerde, serum sT3, sT4, TSH, PRL, östradiol, FSH, LH düzeylerine bakıldı. Kontrol grubuna oranla FM’li hastalar, istatistiksel olarak anlamlı derecede yüksek BAE ve BDE skorlarına sahiptiler. Psikiyatri konsültasyonları sonucunda FM’li 60 hastanın 19 tanesine (% 31,7) anksiyete tanısı, 8 tanesine (% 13,3) depresyon tanısı konuldu. Kontrol grubundan 2 kişiye (% 5) anksiyete tanısı kondu. Kontrol grubunda depresyon tanısı alan olmadı. FM’li hasta ve sağlıklı kontroller arasında, hem anksiyete, hem de depresyon tanılan açısından istatistiksel olarak anlamlı fark bulundu. FM’li 60 hasta ve sağlıklı 40 kişiden oluşan kontrol grubunda, serum sT3, sT4, TSH, PRL düzeyleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunamadı. Premenapozal dönemde olan FM’li 28 hasta ve sağlıklı 20 kadından oluşan kontrol grubunda serum östradiol, FSH, LH düzeyleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunamadı. Menapozda olan FM’li 32 hasta ve sağlıklı 20 kadından oluşan kontrol grubunda, serum östradiol, FSH, LH düzeyleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunamadı. FM’li hastalarda serum östradiol düzeylerinin sağlıklı kontrollere göre farklı olmaması, muhtemelen bu hastalardaki kas östrojen reseptörleri ile ilgili bir patolojiyi akla getirmektedir. Daha ileri çalışmalara ihtiyaç vardır.