Y.DOÇ.DR. RAMAZAN KAÇAR

Kontrollü atmosferde MIG-MAG ark kaynağının birleştirmenin özelliklerine etkisi An effect controlled atmosphere on the MIG-MAG arc weldment properties

ÖZET Bilim Uzmanlığı Tezi KONTROLLÜ ATMOSFERDE MIG-MAG ARK KAYNAĞININ BİRLEŞTİRMENİN ÖZELLİKLERİNE ETKİSİ Koray KÖKEMLİ Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Metal Eğitimi Ana Bilim Dalı Tez Danışmam: Yrd.Doç. Dr. Ramazan KAÇAR Ocak 2004, 97 sayfa. Gaz metal ark kaynağı (GMAK), yüksek kaynak hızı, otomasyon ve atmosfer gazlarına karşı, kaynak banyosuna iyi koruma sağlamasından dolayı endüstride geniş kullanım alam bulur. Gaz metal ark kaynak yönteminde kaynak elektrodu arkı başlatmanın yanı sıra kendiside ilave metal olarak kullanılması sebebiyle daha az kararlı bir ark meydana getirdiği için gaz tungsten ark kaynak yöntemi kadar temiz değildir. Buna ilave olarak GMAK yönteminde daha uzun ark boylarında kaynak işlemi sırasında koruyucu gazın koruma etkisi de düşer. Kaynak banyosu ile ark atmosferi arasındaki elektro kimyasal ve termokimyasal reaksiyonlar oluşumu sebebiyle, kaynak metalinin tokluğunun iyileştirilmesi ve reaktif malzemelerin birleştirilmesi için tamamen kontrollü bir kaynak atmosferi meydana getirmek oldukça önemlidir. Bunun için GMAK yöntemi için kontrollü ııı ÖZET (devam ediyor) atmosfer kabini tasarlanarak bu çalışmada geliştirildi. Düşük karbonlu çelik çiftleri klasik GMAK yöntemiyle argon koruyucu gazı kullanarak ve kontrollü atmosfer ünitesinde aynı kaynak parametreleri kullanılarak birleştirildi. Her iki bağlantının mekanik ve metalurjik özellikleri araştırıldı. Sonuçlar, kontrollü atmosfer ünitesinde elde edilen bağlantıların kaynak metalinin ve ısı tesiri altındaki bölgesinin tokluğunun klasik GMAK yöntemiyle birleştirilen bağlantıya oranla daha iyi olduğunu gösterdi. Metalografik incelemeler; klasik yöntemle elde edilen bağlantılarla kıyaslandığında kontrollü atmosfer ünitesinde elde edilen bağlantıların kaynak metalinde gaz boşluğu ve inklizyonlara rastlanmadığını gösterdi. Anahtar Kelimeler : GMAK işlemi, kontrollü atmosfer, kaynak metali ve ısı tesiri altındaki bölgenin tokluğu. Bilim Kodu : 626.20.01 iv

Elektrik ark kaynak yöntemiyle birleştirilen ostenik-martenzitik farklı paslanmaz çelikler kaynaklı bağlantılarda, mikroyapı ile özellikler arasındaki ilişkinin araştırılması An investigation of microstructure-property relationship in dissimilar welds between austenitic-martensitic stainless steel joined by manual metal arc welding

X5CrNil8 10 türü ostenitik ile X20CrMol3 türü martenzitik farklı paslanmaz çeliklerin kaynaklarının metalurjik karakteristikleri çekme, sertlik, tokluk ve korozyon direnci olarak değerlendirilmiştir. Çok pasolu elektrik ark kaynak yöntemi, dubleks ve ostenitik elektrot kullanıldı. Her bir ilave tel ile kusursuz bağlantılar elde edildi. E2209-17 dubleks elektrotla elde edilen kaynaklı bağlantının çekme dayanımının E308L-16 ostenitik elektrodun dayanımından biraz daha düşük olduğu tespit edildi. Kaynak metallerinin tokluğunun düşük sıcaklıklarda bile ısı girdisinden bağımsız olarak kabul edilebilir bulundu. Isı girdisi ve sonrasındaki soğuma hızı sebebiyle sertlik X20CrMol3 kaynak metali sınırı boyunca E2209-17 dubleks ve E308L-16 ostenitik elektrot ile yapılan kaynaklarda artmıştır. Kaynaklı bağlantıda X20CrMol3 kaynak metali ergime sınırı elektrolitik korozyondan etkilenmesine rağmen, E308L-16 ve E2209-17 ilave telleri ile yapılan bağlantıların çukurcuk korozyonu direnci kabul edilebilir seviyede bulundu. Bu araştırma her iki ilave metalin ostenitik martenzitik farklı paslanmaz çeliklerin birleştirilmesinde kullanılabileceği fakat korozif ortamlarda özel tedbirlerin gerekli olabileceğini göstermiştir. Anahtar Kelimeler : Ostenitik ve martenzitik paslanmaz çelik, tokluk, kaynaklanabilirlik, çekme dayanımı, korozyon direnci