Y.DOÇ.DR. METEHAN UZUN

Zavot ırkı sığırlarda postpartum sürenin süt progesteron enzimimmunoassay (EIA) yöntemiyle belirlenmesi

66 5. ÖZET Bu araştırmanın amacı, Zavot ırkı ineklerde iki gebelik arası dönem ile gebeliğin 42. günündeki luteal aktiviteyi süt progesteron enzimimmunoassay yöntemi kullanılarak izlemek ve böylece bu testin erken gebelik ve anöstrüs dönemin uzunluğunu belirlemedeki duyarlılığını ortaya koymaktır. Bu amaçla, Kars ili Merkez Dikme köyünde halk elinde beslenen 22 adet 3-4 yaşlı en az bir doğum yapmış olan Zavot ırkı sağlıklı inek kullanıldı. Çalışma 1 Aralık 2000-17 Temmuz 2001 tarihleri arasında gerçekleştirildi. İneklerin doğumları takip edildi ve doğum yaptıkları ilk günden itibaren başlanılarak, postpartum dönem boyunca ve gebeliğin 42. gününe kadar süt örnekleri toplandı. Süt progesteron değerleri postpartum ilk siklusta ortalama 4.41 ± 0.61 ng/ml, gebeliğin 42. gününde ise 3.84 ± 0.30 ng/ml olarak belirlendi. Progesteron değerlerine göre doğumdan sonra postpartum anöstrüs sürenin ortalama 72.3 ± 6.4 gün olduğu, 21. günde gebeliğin % 90 doğrulukta tespit edilebileceği, doğum sonrası ilk siklusların genel olarak normal uzunlukta olduğu belirlendi. Ayrıca Zavot ırkı ineklerin postpartum ilk tohumlamalarının ortalama 88.1 ± 7.9 günlerde yapıldığı ve ilk tohumlamada gebe kalma oranlarının yüksek olduğu tespit edildi. Süt veriminin postpartum anöstrüs süre üzerine istatistiki olarak anlamlı bir etkisinin bulunduğu (p<0.05) ve bu etkinin vücut kondüsyon skoru düşük (<2.5) olanlarda daha kuvvetli olduğu (p<0.01) ortaya konuldu. Çalışmada iki doğum arası süre ise 367.2 ± 7.4 gün olarak belirlendi. Sonuç olarak Zavot ırkı ineklerin postpartum dönem özellikleri ile gebe kalıp kalmadıklarının süt progesteron EIA testi ile başarılı bir şekilde 67 belirlenebileceği ve bu ineklerin postpartum dönemdeki ilk sikluslarında gebe kalma oranlarının yüksek olduğu ve oldukça ideal iki doğum arası süreye sahip oldukları kanaatine varıldı.