Y.DOÇ.DR. KUDRET YURTSEVEN

Flexibility, technology diffusion and modernisation in the Turkish defence industry firms Türk Savunma Sanayi firmalarında esneklik, teknoloji yayılımı ve modernizasyon

ÖZET Geçtiğimiz yüzyılda endüstri kitle üretimi, ölçek ekonomisi ve montaj hatları gibi konseptlerle açıklanabilir. Bu konseptler hızla değişen teknolojinin etkilediği yeni ekonomik gerçeklerden dolayı etkilerini kaybetmeye başlamışlardır. Her ne kadar Türkiye’deki yeni üretim ortamı ve gelişmeler hakkında çalışmalar bulunsa da savunma sanayinin modernizasyonu hakkında herhangi bir çalışmaya rastlanılmamıştır. Bu yüzden, Türk savunma sanayinde yeniliklerin yayılımı konusunda bir çalışmanın gerekliliği görülmüştür. Bu çalışma Türk Savunma Sanayiinde rekabet ve üretim ortamım temelden değiştiren bazı yeniliklerin uygulamalarım araştırmayı hedeflemektedir. Çalışmanın yoğunluğu özellikle esneklik, teknoloji yayılımı ve savunma sanayi fırmalanndaki modernizasyon yeniliklerine yöneliktir. Ayrıca, savunma sanayi firmalarının modernizasyon yenilikleri ve teknoloji yayılım konularındaki konumlan bu çalışmada ortaya çıkarılmıştır. Bu çalışmada kullanılan modelin birçok avantajları vardır. İlk olarak, teknoloji yayılımını iki yönden incelemektedir bunlar esnek otomasyon ve ofganizasyonel teknikledir. İkinci olarak bu model teknoloji yayılımmın her aşamasında uygulanan faaliyetleri araştırma yeteneğine sahiptir. Üçüncüsü, esnek otomasyon ve organizasyonel teknikleri etkileyen 350 değişkeni inceleyebilmektedir. Bu çalışmanın sonunda Türk savunma sanayii esnek otomasyon ve organizasyonel teknikler uygulamaları açısından detaylı bir şekilde incelenmiştir, şimdiki durumları ve gelecekten beklentileri ortaya çıkartılmıştır. Anahtar kelimeler : modernizasyon yenilikleri, teknoloji yayılımı, esnek otomasyon, organizasyonel teknikler, savunma sanayi. xıı

A Model for analyzing and measuring the success of international technology transfer in defense oriented joint ventures of Turkey Türkiye’deki savunma amaçlı ortak girişimlerdeki (joint-venture) uluslararası teknoloji transferi başarısının analiz ve ölçülmesine dair bir model

ÖZET Bu çalışmada uluslar arası teknoloji transferinin başarısını ölçmek için yeni bir model, MSMM, geliştirilmiş ve savunma amaçlı bir ortak girişimci (joint venture) firmaya uygulanmıştır. Model teknolojiyi alan devlet veya firmanın bakış açısından teknoloji transferi başarı göstergelerinden oluşmaktadır. Modelin hem bir ölçme hem de analiz modeli olduğu söylenebilir. Teknoloji transferi başarısı “yerelleşme” terimiyle birlikte düşünülmüş, teknoloji transferi basan göstergeleri insan, sistem, organizasyon ve bilgi (KPSO) grupları altında toplanmıştır. İnsan bölümünde, yabancı çalışanların sayısındaki azalma ve yabancı ve yerli eğitim aktiviteleri incelenmiş ve skorlandınlmıştır. Sistem bölümünde makinaların, kılavuzların ve ürünün yerelleşmesi, Organizasyon bölümünde yabancı ünitelerin yerelleşmesi ve organizasyon fonksiyonlarının başarısı incelemiş ve skorlandınlmıştır. En son bölüm olan bilgi bölümünde organizasyonda yeterli bilgi altyapısının bulunup bulunmadığı incelenip skorlandınlmıştır. Çalışmanın sonucunda modelin savunma amaçlı ortak girişimlerdeki pozitif değişiklikleri ölçüp analiz ettiği görülmüştür. Anahtar Kelimeler: Uluslararası teknoloji transferi, yerelleşme, joint venture (ortak girişim), yerli katkı. XV

A Practical R&D project selection methodology for Turkish armed forces Türk Silahlı Kuvvetleri için pratik bir AR-GE proje seçim methodolojisi

ÖZET Araştırma ve Geliştirme proje seçimi yönetim biliminde uzun süredir var olan bir problemdir. Son 40 yıldır, proje seçim metot ve teknikleri üzerine yüzlerce yayınlanmış çalışma bulunmaktadır. Bir aday proje grubundan projelerin seçim ihtiyacı iki nedenle ortaya çıkmaktadır: birincisi, kaynaklar genellikle potansiyel projelerin sayısından daha az olmaktadır, ikinci olarak da kuruluşlar yapmak zorunda oldukları araştırma faaliyetlerini amaçlan ve AR-GE stratejilerine uygun olarak takip etmeleri gerekmektedir. Bu tez çalışmasının hedefi TSK yöneticileri tarafından kullanılabilecek esnek ve pratik bir AR-GE proje seçim- metodolojisi geliştirmek ye önermektir. AR-GE proje seçim metodolojilerinin (Skorlama, Analitik Hiyerarşi Prosesi, MAUT, Optimizasyon ve Ekonomik modeller) güçlü ve zayıf taraflanyla sınırlamalarını ortaya koyan geniş bir literatür taraması yapılmıştır. TSK için en uygun tekniğin Skorlama olduğu önerilmiştir, fakat bu tekniğin iki adet önemli sınırlaması olduğu görülmüştür. Birincisi biçimsel ve operasyonel bir yapıya sahip olmaması, ikincisi de modelin keyfi bir tarzı olması. Bu nedenle, Skorlama tekniğinin bu zayıflıkları önerilen metodolojiye AHP’nin dahil edilmesiyle giderilmiştir. Metodoloji bölümünde, AR-GE proje seçimi için yedi ana ve otuz-bir adet alt kriter belirlenmiştir. Bu kriterler kullanılarak, bir anket hazırlanmış ve ilgili kuruluşlara uygulanmıştır. Ayrıca, TSK için önerilen metodolojinin Deniz Kuvvetleri Araştırma Merkez Komutanlığında (ARMERKOM) uygulanması yapılmıştır. Yapılan bu uygulama önerilen metodolojinin esnek ve pratik olma anlamında uygulanabilir olduğunu güçlü bir şekilde göstermiştir. Anahtar Kelimeler: AR-GE Yönetimi AR-GE Proje Seçimi AR-GE Projelerini Sıralama Skorlama Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP) XI