Y.DOÇ.DR. KEMAL BÜYÜKGÜZEL

Antiviral ajan ansiklovirin büyük balmumu güvesi Galleria Mellonella L. (Lepidoptera: Pyralidae)’nın büyüme, yaşama ve gelişimine etkileri Effects of antiviral agent ancyclovir on the growth, survival and development of greater wax moth, Galleria Mellonella L. (Lepidoptera: Pyralidae)

ÖZET Bilim Uzmanlığı Tezi antMral ajan asîklo vİrîn büyük bal mumu güvesİ gallerıa mellonella l. (lepddoptera: pyralıdae)’nın büyüme, yaşama ve gelişimine etkileri Ender İÇEN Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoloji Anabilim Dalı Tez Danışmanı: Yrd. Doç. Dr. Kemal BÜYÜKGÜZEL Mart 2003, 69 sayfa. Antiviral madde asiklovirin bal peteğinin önemli bir zararlısı olan büyük bal mumu güvesi Galleria mellonella L.’nın değişik yapay ve doğal besinlerine ilave edilmesi ve farklı gelişim evrelerine uygulanması ile böceğin yaş ağırlığı, yaşama, gelişimi, ergin evredeki yaşama süresi, yumurta verimi ve yumurtaların açılma oranına etkileri incelendi. Bu etkiler beslenme ortamına, gelişim evresine ve asiklovirin uygulanma şekline göre değişmiştir. Asiklovirin düşük miktarlarını içeren yapay besinler (0,001 ve 0,01 g/100 mi besin) yaşamayı önemli derecede azaltmıştır. Bu maddenin 0,1 ve 1,0 g’ını içeren yapay ve doğal besinlerin hiç biri böceğin yaşamı üzerinde etkili olmamıştır. Haydak’ın yapay besininde bulunan asiklovirin 1,0 g’ı larvaların yaş ağırlığını düşürmüş ergin olma süresini ise 111 ÖZET (devam ediyor) önemli derecede geciktirmiştir. Bu miktar, doğal besin olarak bol miktarda bal içeren petekte ise yaş ağırlığı artırmış, gelişimi hızlandırmıştır. Asiklovirin denenen en yüksek miktarı (3,0 g) her iki yapay besinde ve doğal besinde, koyu renkli eski bal peteğinde yaşamayı önemli derecede azaltmış gelişimi de geciktirmiştir. Asiklovirin 1,0 g’ının ilave edildiği Bronskill’in yapay besini ve doğal besin, koyu renkli eski bal peteği erginlerin yaşama süresini önemli derecede uzatmıştır. Asiklovirin bu miktarı besin ortamlarındaki bakteri, küf ve maya kontaminasyonunu önlemede etkili olmuştur. Bu etki besindeki mikrobiyal organizmaların türüne, sayısına ve beslenme ortamına göre değişmiştir. Yumurtaların % 0,01’lik asiklovir çözeltisine batırılması yeni açılan larvaların ergin evreye kadar yaşamım önemli derecede artırmış gelişim süresini ise kısaltmışur. Bu çözelti erginlerin yaş ağırlığım etkilememiştir. Yumurtadan yeni çıkmış larvaların asiklovirin % 0,01’lik çözeltisi ile muamele edilmesi ise yalnızca olgunlaşan larva yüzdesini artırmıştır. Asiklovir miktarlarının hepsi bu larvaların ergin olma süresini kısalttığı gibi erginlerin yaş ağırlığım da artırmıştır. Asiklovirin denenen yüksek konsantrasyonlu çözeltileri (3,0 ve 6,0 g/100 mi)) ile muamele edilen dördüncü evre larvalarının ergin evredeki yaşamı azalmış gelişimi ise gecikmiştir. Asiklovirin % 1,0 ve 6,0’lık çözeltisi bir günlük pupların ergin olma oranım önemli derecede artırmış; ancak bu evreye ulaşmak için gerekli süreyi etkilememiştir. Asiklovirin % 6,0’lık çözeltisinin olgun larvalara enjekte edilmesi ergin olma oranım düşürmüş, gelişimi geciktirmiştir. Ergin dişilere enjekte edilen % 1,0’iik asiklovir çözeltisi bir günde dişi basma bırakılan yumurtaların sayışım azaltmış ancak açılan yumurta sayışım ve oranım artırmıştır. Anahtar Kelimeler: Galleria mellonella, asiklovir, yaşama, yapay ve doğal besin, beslenme Bilim Kodu: 401.04.02 IV