Y.DOÇ.DR. İDRİS TÜREL

Muradiye ve Çaldıran yöresinden alınan su ve koyunların kan örneklerindeki flor düzeyine mevsimsel değişimlerin etkisi The effect of seasonal changes on fluor levels in water and blood samples taken from sheep living in the region of Muradiye and Çaldıran

ÖZET Oto, G. Muradiye ve Çaldıran Yöresinden Alınan Su ve Koyunların Kan örneklerindeki Flor Düzeyine Mevsimsel Değişimlerin Etkisi, Y.Y.Ü. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Farmakoloji ve Toksikoloji, Yüksek Lisans Tezi, Van, 2002. Bu çalışmada, endemik florozis görülen Van’ın Muradiye ve Çaldıran ilçelerine bağlı köylerden alınan su ve koyunların kan plazmasındaki flor düzeyine mevsimsel değişikliklerin etkisi araştırıldı. Hayvan materyalini her köyden 5 ‘er adet koyun, su materyalini ise bu köylerdeki koyunların tükettiği sular oluşturdu. Spesifik flor elektrodu ile yapılan ölçümlerde Çaldıran ilçesinden alınan su numunelerinde flor oranı ocak, nisan, temmuz ve ekim aylarında sırasıyla ortalama 1.78 ± 0.51 ppm, L59 ± 0.97 ppm, 2.03 ± 0.79 ppm ve 2.38 ± 1.67 ppm, Muradiye ilçesinde 0.29 ± 0.05 ppm, 0.34 ± 0.34 ppm, 0.55 ± 0.46 ppm ve 0.55 ± 0.44 ppm olarak tesbit edildi. Çaldıran ilçesinden alman su örneklerindeki flor düzeyleri normal değerlerden yüksek, Muradiye ilçesinde ise normal düzeylerden düşük olduğu tesbit edildi. Çaldıran ilçesinden alman su numunelerindeki flor düzeyinde ekim ayındaki artış önemli (P<0.05) bulundu. Spesifik flor elektrodu ile yapılan ölçümlerde Çaldıran ilçesinden alınan koyunların kan plazmasındaki flor düzeyleri ocak, nisan, temmuz ve ekim aylarında sırasıyla 0.55 ± 0.02 ppm, 0.48 ± 0.02 ppm, 0.53 ± 0.03 ppm ve 0.93 ± 0.05 ppm, Muradiye ilçesinde 0.52 ± 0.01 ppm, 0.44 ± 0.01 ppm, 0.51 ± 0.01 ppm ve 0.75 ± 0.03 ppm olarak tesbit edildi. Muradiye ve Çaldıran ilçelerinden ekim ayında alman kan plazmalarındaki flor düzeyindeki değişim istatistiksel olarak önemli (P<0.05) bulundu. Sonuç olarak, su ve kan numunelerinde bulunan flor düzeyinin sonbaharda yüksek bulunması, iklim şartlarına bağlı olarak su miktarındaki azalma sonucunda sulardaki flor konsantrasyonunun artmasından kaynaklanabileceği ihtimalini düşündürmektedir. Anahtar kelimeler: Flor, Mevsimler, Plazma, Su. 39