Y.DOÇ.DR. HASAN RIFAT KOYUNCUOĞLU

Metotreksat uygulanan ratların siyatik sinir ve medülla spinalisinde oksidan / antioksidanların durumu: kafeik asit fenetil esterin antioksidan koruyucu

ÖZET Metotreksat yaygın olarak kullanılan sitotoksik antikanser bir ilaçtır. Kanser hastalarında MTX’in neden olduğu nörotoksisite önemli klinik bir problemdir ancak MTX nörotoksisitesinin mekanizması henüz tam olarak bilinmemektedir. Bu çalışmanın amaçları; 1). Rat siyatik sinir ve spinal kordunda, MTX’in neden olduğu nörotoksisitenin patogenezinde MDA, SOD, CAT ve GSH-Px’in olası rolünü araştırmak. 2). Rat siyatik sinir ve spinal kordunda MTX’in neden olduğu nörotoksisitede CAPE’nin antioksidan koruyucu etkisinin olup olmadığını belirlemektir. Toplam 19 adet Wistar rat üç deneysel gruba ayrıldı. Grup 1; Kontrol grup, Grup 2; MTX grup, Grup 3; MTX+CAPE grup. Deneyin 2. gününde tek doz intraperitoneal olarak (i.p.) 20 mg/kg MTX, grup 2 ve 3’e verildi. Grup 3’e CAPE 10 µmol/kg/gün i.p. olarak 7 gün verildi. Deneyin 8. günü ratlar sakrifiye edildi. Ratların siyatik sinir ve medulla spinalis dokularında CAT, GSH-Px, SOD enzim aktiviteleri ve MDA seviyelerine bakıldı. Siyatik sinir ve spinal kord dokusunda kontrol grubu ile karşılaştırldığında CAT ve GSH-Px aktivitelerinde artış bulundu. MTX+CAPE ile MTX grup karşılaştırıldığında CAT ve GSH- Px aktivitelerinde azalma saptandı. MTX grupta spinal kord dokusunda SOD aktivitesi kontrolle karşılaştırıldığında azalma saptanırken siyatik sinirde anlamlı fark bulunmadı. Spinal kord dokusunda SOD aktivitesi MTX+CAPE grubunda MTX grupla karşılaştırıldığında anlamlı derecede artış bulundu. MTX grup ile kontrol grubu arasında SOD aktivitesi açısından anlamlı fark görülmedi. MDA seviyesi MTX grupta kontrol grubuna göre istatistiksel olarak anlamlı derecede yüksekti. MTX+CAPE grubunda MDA seviyeleri MTX grubuna göre istatistiksel olarak anlamlı derecede düşük bulundu. Bu sonuçlar; MTX’in rat siyatik sinir ve medulla spinalisinde oksidatif stresi artırdığını ve CAPE’nin antioksidan etkisi nedeniyle oksidatif strese karşı koruyucu etkisini gösterir. Anahtar kelimeler: Kafeik asit fenetil ester, Metotreksat, Oksidatif stres, Siyatik sinir, Medulla spinalis.