Y.DOÇ.DR. H. GÜLER ŞAHİN

Preeklamptik ve normal gebelerde perinatal asfiksi belirleyiciler olarak kan gazları, laktat ve eritropoetin değerlerinin karşılaştırılması

1. ÖZET Amaç: Bu çalışmada; preeklamptik ve normal gebelerde asfiksi belirleyicisi olarak umbilikal kord kam eritropoetin düzeyleriyle kan gazı ve laktat değerlerinin birbirleriyle olan ilişkilerinin ve yenidoğan yoğun bakım ihtiyacı olan bebekleri belirleyebilme güçlerinin saptanabilmesi amaçlandı. Gereç ve Yöntem: Doğumları kliniğimizde gerçekleştirilen preeklamptik, eklamptik ve normal gebelerden oluşan toplam 111 hasta çalışmaya dahil edildi. Hastalardan doğumdan sonra çift klemplenmiş umbilikal kordonda, umbilikal arterden kan gazı-laktat ve eritropoetin ölçümleri için kan örnekleri alındı. Sosyodemografik veriler, antepartum, intrapartum test sonuçlan, eylem ve doğum özellikleri ile yenidoğan bebeklerin muayene bulguları kaydedildi. Verileri tam olan 100 hasta akut ve kronik hipoksi açısından risk faktörü taşımayan grup (Kontrol grubu=Grup 1, n=27), preeklampsi dışmda gebelik komplikasyonu ve/veya antenatal testlerden birinde anormallik varlığı ve/veya eylem doğum komplikasyonu ve/veya amnion mayide mekonyum bulunan grup (Grup 2, n=31), preeklamptik ve/veya eklamptik olup ek riskleri olmayan grup (Grup 3, n=18) ve preeklamptik ve/veya eklamptik olup ek riskleri olan grup (Grup 4, n=24) olarak dört gruba ayrıldı. Gruplar arasındaki kan gazı parametreleri, laktat ve eritrpoetin düzeylerinin birbirleriyle ve klinik bulgular ile ilişkileri araştırıldı. Ayrıca bu faktörlerin yenidoğan ünitesine asfiksi ön tanısıyla yatırılmasını belirleyebilme güçleri araştırıldı. İstatistik yöntemleri olarak; ANOVA, Kruskal-Wallis, Duncan çoklu karşılaştırma testi, Mann- Whitney U testi, GENMOD, Chi-Square (Ki-Kare), Fisher’s Exact Test, Spearman ikili bağıntı analizi ve lojistik regresyon analizleri kullanıldı. Bulgular: Gruplar arasında gravida, parite ve gebelik yaşlan açısından farklılık yoktu (p>0.05). pH, pCC>2, pC>2, SO2, ve baz excess (BE), anyon açığı, laktat ve eritropoetin değerleri açısından gruplar arasında anlamlı farklılık saptandı (p<0.05). HCO_3 düzeyleri ise benzerdi (p>0.05). BE, anyon açığı ve laktat değerleri için farklılığı yaratan dördüncü gruptu. En düşük pH değeri 7.17(6.95-7.33) ve en yüksek eritropoetin değeri 160.7 (22.2-908) mU/ml olarak dördüncü grupta saptandı. Bu değerler kontrol grubunda sırasıyla 7.36 (7.21-7.46) ve 32.17(9.2-123.4) mU/ml idi. Yine laktat değerleri de dördüncü grupta anlamlı olarak yüksek saptandı. Grup l’de 2.06 (0.85-4.86)’e karşılık Grup 4’te 4.59 (1.42-10.79) mmol/L). Non-reaktif NST, kötü modifıye biofizik profil skoru ve amnion mayide mekonyum varlığı ile eritropoetin ve laktat düzeyleri arasında anlamlı pozitif bir korelasyon saptandı. Kan gazı parametreleri, laktat değerleri ve eritropoetin düzeyleri arasında da anlamlı korelasyon saptandı. Logistik regresyon analiz sonucunda yenidoğamn yatırılması üzerinde eritropoetin değerlerinin etkisiz (p=0.241), laktat değerlerinin ise etkili bir faktör olduğu (p=0.002) saptandı. Sonuç: Doğumda umbilikal arter eritropotein ve laktat düzeyleri asfiksinin klinik ve biyokimyasal belirleyicileri ile anlamlı ilişki göstermektedir. Perinatal asfiksi açısından yüksek riskli olgularda eritropoetin ve laktat düzeylerinin değerlendirilmesi akut-kronik hipoksi ayrımında klinisyene yardımcı olabilir ve laktat düzeyleri yenidoğan ünitesine yatışı belirlemede etkilidir.