Y.DOÇ.DR. ALİ RIZA AKSOY

Kars Kazcılık Üretme İstasyonunda yetiştirilen Fransız beyazı (INRA) ırkı kazların yumurta verimi ve kuluçka özellikleri The egg production and hatching performance of France white (INRA) bread geese breded in Kars Geese Production Station

27 5.0ZET Bu çalışmada Kazcılık Üretme İstasyonu Müdürlüğü kümeslerinde yetiştirilen INRA (Fransız beyazı) ırkı kazların 1994, 1995 ve, 1996 yıllarına ait yumurta verimleri tespit edilmiş ve kuluçka randımanları ile çıkış güçleri karşılaştırılmıştır.. 1994 yılında kazların yumurtlama dönemi 12 hafta sürmüş olup elde edilen yumurta sayısı 5213 adettir. Yumurtlama döneminde kaz basma yıllık ortalama yumurta verimi 5,868 adet olarak hesaplanmıştır. 1995 yılında kazların yumurtlama dönemi 14 hafta sürmüş olup elde edilen yumurta sayısı 7982 adettir. Yumurtlama döneminde kaz basma yıllık ortalama yumurta verimi 10,227 adet olarak hesaplanmıştır. 1996 yılında kazların yumurtlama dönemi 19 hafta sürmüş olup elde edilen yumurta sayısı 14507 adettir. Yumurtlama döneminde kaz basma yıllık ortalama yumurta verimi 20,731 adet olarak hesaplanmıştır. Kazların ilk yumurtlama yılı olan 1994 yılında en düşük yumurta verimi (5,868 adet/kaz/yıl) sağlanırken ikinci (10,227 adet/kaz/yıl) ve üçüncü yılda (20,73 ladet/kaz/yıl) daha fazla yumurta verimi sağlanmıştır. Ayrıca ikinci (10,227 adet/kaz/yıl) ve üçüncü (20,73 ladet/kaz/yıl) yıllar arsındaki fark oldukça fazla olup bunun nedeni üçüncü yıl gerçekleştirilen çevre düzenlemeleri olabilir. Kuluçka çalışmalarında 1996 yılı kuluçka randımanı (%71.98) 1994 (%45.69) ve 1995 (%32.89) yıllan kuluçka randımanlarına göre önemli derecede yüksektir (P< 0.01). Çıkış gücü de 1996 yılı (%78,95) 1994 (%38,21) ve 1995 (%55,26) yıllan çıkış güçlerine göre önemli derecede yüksektir (P< 0.01 ). Gözlenen farkın kuluçkahane içerisinde gerçekleştirilen değişik temizleme ve dezenfeksiyon yöntemleri ile makinelerde uygulanan fumigasyon işlemlerinin uygulanmasıyla sağlandığı sonucuna varılmıştır.

Kafkas Üniversitesi Veteriner Fakültesi Uygulama ve Araştırma Çiftliği’nde yetiştirilen morkaraman ve tuj kuzularının 90 günlük büyüme ve gelişme özellikleri

41 5.0ZET Bu çalışma ile Morkaraman ve Tuj kuzularının 90 günlük büyüme ve gelişme özellikleri, yaşama güçleri ve Morkaraman ve Tuj ırkı koyunların döl verimi özellikleri araştırılmıştır. Kuzuların büyüme ve gelişme özelliklerinden doğum, 30. gün, 45. gün, öO.gün, 75.gün ve 90.gün ağırlıkları ile ilgili araştırmalar sırasıyla 3.554, 6.647, 8.875, 10.965, 12.517 ve 14.659 kg olarak bulunmuştur. Doğum ağırlığına ırkın etkisi çok önemli, baba yaşının etkisi ise önemli bulunmuştur. Cinsiyet ve ana yaşının doğum ağırlığına etkisinin önemsiz olduğu anlaşılmıştır. 30.,45. ve 75.gün ağırlığına doğum ağırlığının lineer etkisinin çok önemli; cinsiyet, ırk ana yaşı, baba yaşı ve ananın canlı ağırlığının lineer etkisinin önemsiz olduğu anlaşılmıştır. 90. gün ağırlığına ise cinsiyetin etkisinin çok önemli, doğum ağırlığının lineer etkisinin önemli olduğu anlaşılmıştır. 90. gün ağırlığına ırk, ana yaşı, baba yaşı ve ananın canlı ağniığının lineer etkisinin önemsiz olduğu anlaşılmıştır (p<01). Koyunlarda döl verimi olarak ele alınan özelliklerden koç altı koyun basma gebe kalan (gebelik oram), doğuran koyun (kuzulama oranı) ve koç altı koyun basma doğan kuzu sayılarına ait en küçük kareler ortalamaları sırasıyla 0.832, 0.832 ve 0.906 olarak tespit edilmiştir. Gebelik ve kuzulama oranına ırkın etkisinin önemli (p<01) olduğu anlaşılmıştır. Yaş ve ananın canlı ağırlığının lineer etkisinin gebelik oranı ve kuzulama oranına etkisiz olduğu tespit edilmiştir. Kuzulara ait yaşama gücünü belirlemek için 90 günlük mortalite dikkate alınmıştır. 90 günlük yaşama gücü Morkaramanlarda 0.960, Tujlarda 0.875 olmak üzere ortalama 0.921 olarak bulunmuştur. 90 günlük yaşama gücüne ırkın etkisinin çok önemli olduğu (p<.01) anlaşılmıştır. Buna karşılık yaş ve ananın canlı ağırlığının lineer etkisinin önemsiz olduğu tespit edilmiştir. 42 Araştırma sonucunda Morkaraman kuzularının Tuj ırkı kuzularına nazaran büyüme ve gelişme özellikleri ve yaşama gücü bakımından daha elverişli bir ırk olduğu sonucuna varılmıştır. Ayrıca Morkaraman ırkı koyunlarında döl verimi özelliklerinin Tuj ırkı koyunlarından daha iyi olduğu sonucuna varılmıştır.