Y.DOÇ.DR. AHMET ÖGKE

Katib Mustafa Fevzi B. Nu’man Efendi’nin (V.1344/1925) hayatı, eserleri ve tasavvufi görüşleri

ÖZET Bu çalışma asıl itibariyle dört bölümden oluşmaktadır: Birinci bölümde Kâtib Mustafa Fevzi b. Nu’man Efendi’nin hayâtı ve eserleri incelenmiştir. Müellifimizin eserlerinin çoğu eski harflerle basılmış, birkaçı ise müellifin kendi hattıyla (el yazması) yazılı olarak tarafımızdan temin edilmiştir. Ayrıca onun, dönemin önemli tasavvufû muhtevâlı dergilerinden Cerûde-i Sûfiyye’de yazmış olduğu makâleleri de bize önemli bilgiler sunmaktadır. Mustafa Fevzi Efendi, söz konusu mecmûanın başyazarlığını da yapmıştır. bölümde, Mustafa Fevzi Efendi’nin ûtikâdû görüşleri İkinci anlatılmaktadır. Burada ümmet-i Muhammedû’nin ûtikatlarına göre tasnûfi ve temsil edilişi gibi konulara yer verilmektedir. Üçüncü bölümde, Mustafa Fevzi Efendi’nin tasavvuf ve tarûkatlarla ilgili görüşlerine yer verilmiştir. Burada tarûkatlar ve kullandıkları metotlar, zikir, mürşid-i kâmil, mürid, tasavvuftaki belli başlı makam ve ıstılahlar, varlık mertebeleri gibi konular ele alınmıştır. Dördüncü ve son bölmde ise Mustafa Fevzi Efendi’nin Hâlidiyye tarûkatıyla ilgili görüşlerine yer verilmiş, burada Hâlidûler’de hafû zikrin edepleri, Hatm-i Hâcegân’ın edepleri, tertûbi, sırları ve taşları anlatılmış, son olarak da Ziyâiyye tarûkatının usûlüne yer verilmiştir. Şiir ve edebiyat yönü de güçlü olan müellifimizin dilinin oldukça sâde ve anlaşılır olduğu gözlenmektedir. Sonuç olarak, Osmanlı’nın son döneminde yetişmiş olan Mustafa Fevzi Efendi ve onun gibi diğer yazarların bu tür derinlikli ürünler vermeleri, dönemin dil, edebiyat, sanat ve tefekkür seviyesini göstermesi bakımından oldukça önemlidir.