Y.DOÇ. NEJMİ KIYMAZ

Farelerde yapılan deneysel siyatik sinir kesisinde nifedipinin sinir rejenerasyonu üzerine olan etkilerinin incelenmesi

Periferik sinir kesisi sonrası, sinirin motor ve duyu fonksiyonlarının sürdürülebilmesi günümüzde halen önemli bir sorundur. Bu yüzden, deneysel olarak periferik sinir cerrahisinin fonksiyonel sonuçlarını olumlu etkileyecek bazı farmakolojik ajanlar kullanılmıstır. Sinir rejenerasyonu patofizyolojisindeki gelismeler ve kalsiyum iyonun hücre (nöron) için eksitotoksik bir iyon olduğunun kabul görmesinden sonra, nöron rejenerasyonunda kalsiyum kanal blokerlerine olan ilgiyi arttırmıstır. Yaptığımız çalısmada; deney hayvanında olusturulan siyatik sinir kesisinde, bir kalsiyum kanal blokeri olan nifedipinin, sinir rejenerasyon üzerine olan etkisi fonksiyonel, elektrofizyolojik, immünohistokimyasal çalısmalar yapılarak arastırıldı. Çalısma, her birinde 12 adet swis albino tipi erkek deney faresi bulunan iki grupta yapıldı. Deney hayvanlarının sol siyatik siniri mikroskop altında kesilerek, epinöral interfasiküler olarak primer sütüre edildi. ?lacın uygulandığı grupta; mikrolitrede % 0,006 konsantrasyonunda bulunan, 100 mikrolitre nifedipin solusyonu, kontrol grubunda ise; 100 mikrolitre fosfat tamponlu saline (FTS) solusyonu, spongostana emdirildi. Spongostan kesi yapılıp sütüre edilen siyatik sinir çevresine sarılarak, nifedipin ilaçlı gruptaki, FTS ise kontrol grubundaki deney hayvanlarına, bir kez lokal olarak uygulandı. Cerrahi islemden üç hafta sonra yapılan yürüme testi sonucunda, deney hayvanlarının formüle uygun olarak siyatik fonksiyon indeksleri (SF?) hesaplandı. Kontrol grubundaki SF? (ortalama -69,43 ± 3,46) ve nifedipinli gruptaki SF? sonuçları ( ortalama -41,54 ± 8,77) bulundu. Kontrol ve nifedipinli grupların SF?’ leri Student t testi ile karsılastırıldı ve p < 0.001 değeri elde edilerek, sonuç nifedipin verilen grup lehine anlamlı kabul edildi. Kontrol grubunda yapılan ENMG' de ölçülen distal latans sonuçları karsılastırıldığında, salin uygulanmıs siyatik sinir kesili bacaklar ( ortalama 2,28 ± 0,55) ve sağlam bacaklar ( ortalama 1,30 ± 0,25) arasındaki farkın, Paried t testi ile ileri derecede anlamlı olduğu ( p < 0,001), yani spontan iyilesmenin, ileti fonksiyonunun normal seviyeye ulasmadığı görüldü. Nifedipin tedavisi almıs grupta yapılan ENMG' de ölçülen, distal latans sonuçlarına göre , siyatik sinir kesili bacakla ( ortalama 1,50 ± 0,27) sağlam bacaklar ( ortalama 1,16 ± 0,16) arasında olan farkın Paried t testi ile ( p < 0,001) korunduğu, yani nifedipin grubunda da tam bir iyilesme olmadığı tespit edildi. Bununla birlikte kontrol grubu ve nifedipin grubunun, salin uygulanan ( ortalama 2,28 ± 0,55) ve nifedipin uygulanan siyatik sinir kesisi yapılan bacaklarında ( ortalama 1,50 ± 0,27) distal latans sonuçları Student t testi ile karsılastırıldığında, p< 0,001 değeri elde edilerek, nifedipin grubunda kontrol grubuna göre, anlamlı derecede daha iyi bir iyilesmenin meydana geldiği tespit edilmistir. ?mmünohistokimyasal inceleme sonucunda, kesi yapılıp ilaç verilmeyen kontrol grubunda, kesi bölgesinde çok sayıda ve dağınık sekilde hedefe ulasamayan aksonlar mevcuttu. Nifedipin uygulanan grupta ise, kesi bölgesinde az sayıda olmasına karsın, düzenli sekilde kesi bölgesinden hedefe ulasan aksonlar mevcuttu. Kontrol grubunda 6 deney hayvanın siyatik sinirinde nörinom olusumu gözlenirken, nifedipinli grupta nörinom olusumu gözlenmedi. Sonuç olarak; nifedipinin periferik sinir iyilesmesi üzerine olumlu etkiler yaptığını tespit ettik. Fakat yine de nifedipinin periferik sinir iyilesmesi üzerine olan bu olumlu etkisinin, deneysel ve klinik karsılastırmalı çalısmalar yaparak desteklenmesi gerekmektedir.