PROF.DR. YAKUP AKGÜL

Neonatal ishalli buzağılarda hematolojik, biyokimyasal ve elektrokardiyografik bulgular Haematological, biochemical and electrocardiographical findings in neonatal diarrhoeic calves

Neonatal İshalli Buzağılarda Hematolojik, biyokimyasal ve Elektrokardiyografik Bulgular, Y.Y.Ü. Sağlık Bilimleri Enstitüsü İç Hastalıkları Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Van, 2003. Bu çalışmada ishalli buzağılarda klinik, hematolojik ve biyokimyasal bulguların yanı sıra hafif, orta ve şiddetli dehidrasyonlu ishalli buzağılarda TÖ ve TS meydana gelen elektrokardiyografik değişikliklerin belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışmanın materyalini yaşları 1-60 günlük, farklı ırk ve cinsiyette 33 ishalli buzağı oluşturdu. Muayene ve değerlendirme protokollerine göre yapılan ilk klinik muayene neticesinde 14 buzağının hafif, 12 buzağının orta, 7 buzağının ise şiddetli dehidrasyonlu olduğu belirlendi. Bütün hayvanlardan TÖ ve TS alınan kan örneklerinden Hct, Hb, WBC, üre, kreatinin, Tp, albumin, glikoz, Na, K ve Cl konsantrasyonlarına bakıldı. İshalli buzağıların klinik ve laboratuvar bulguları dikkate alınarak iv %1.3 ve %8.4Tük NaHC03, %0.9’luk NaCl ve %5Tik dekstroz solüsyonları verildi. Gerekli görülen buzağılara tedavinin 24. saatinden sonra oral sıvı sağaltımı uygulandı. Ayrıca bütün hayvanlardan TÖ ve TS alınan EKG’ ler ayrı ayrı değerlendirildi. Hematolojik parametrelerden Hct ve Hb konsantrasyonlarının orta ve şiddetli dehidrasyonlu gruptaki buzağılarda TÖ önemli oranlarda artığı gözlendi. Uygulanan tedaviden sonra bu parametrelerde önemli düşüşlerin olduğu tespit edildi. İshalli buzağılarda biyokimyasal parametrelerden Tp, albumin, üre ve kreatinin konsantrasyonlarmm arttığı, TS ise bu parametrelerin önemli oranlarda azalarak normal sınırlara yaklaştığı görüldü. Serum glikoz, Na ve Cl konsantrasyonlarının TÖ azaldığı, yapılan sıvı-elektrolit tedavisinden sonra ise değişen oranlarda artış gösterdikleri gözlendi. Serum K konsantrasyonu özellikle sıvı kaybı fazla olan şiddetli dehidrasyonlu grupta önemli oranlarda (pO.001) artış gösterdi. Potasyum konsantrasyonu hafif dehidrasyonlu grupta azalırken, orta dehidrasyonlu grupta ise önemli bir değişiklik göstermedi. Bu parametrelerdeki değişim ishalli buzağılarda hemokonsantrasyon, böbrek fonksiyon bozukluğu, hipoglisemi hiperkalemi geliştiğini gösterdi. İshalli buzağılardan alınan EKG’ler incelendiğinde hafif ve orta dehidrasyonlu gruplarda P, QRS ve T dalgalarında önemli bir değişmenin olmadığı, şiddetli dehidrasyonlu grupta ise özellikle QRS ve T dalgalarının süre ve amplitüdlerinin uzadığı gözlendi. Serum K konsantrasyonları yüksek olan orta dehidrasyonlu gruptaki bazı buzağılarda P dalgasının hafif yassılaştığı, T dalgasının ise süre ve amplitüdlerinin uzadığı tespit edildi. Şiddetli dehidrasyonlu gruptaki buzağılarda ise Pdalgasınm genişlediği ve/veya yassılaştığı, bazen de tamamen kaybolduğu, QRS kompleksinin genişlediği, T dalgasının aşın sivrildiği, sinusal bradikardi, ventriküler ekstrasistol ve I. derece kalp bloğu gibi kalp ritim bozukluklarının meydana geldiği belirlendi. Bu buzağılara yapılan sıvı-elektrolit tedavisinden sonra bu dalga değişikliklerinin düzeldiği gözlendi. Sonuç olarak; ishalli buzağılarda teşhis, tedavi ve prognoza yardımcı olması nedeniyle klinik, hematolojik ve biyokimyasal bulguların yanı sıra özellikle serum potasyum konsantrasyonları yüksek olan buzağılarda elektrokardiyografik bulgularında değerlendirilmesi gerektiği ve bu sonuçlara göre tedavinin yönlendirilmesinin yararlı olacağı kanısına varıldı. Anahtar Kelimeler: EKG, ishal, neonatal buzağı.