PROF. MEHMET YILMAZ

Postmodern sanat ortamında yapıtlararası ilişkiler

960 sonrası sanat ortamında yapıtlar arasında biçimsel, kavramsal benzerlikler, bağlam yakınlıkları gibi ilişkiler karşımıza çıkmaktadır. Kimi zaman birbiriyle ilişkili yapıtlar arasında birebir örtüşme görülmekte ve bu sıradan bir reprodüksiyon şeklinde sunulmamakta ve algılanmamaktadır. Daha çok postmodern sanat anlayışının getirisi olan bu ilişkiler ağı postmodern dönemin özellikleri olan disiplinlerarasılık, öznenin/yazarın ölümü ve izleyiciye atfedilen yeni değerler, metinlerarasılık gibi anlayışların sonucu gelişmiştir. Ayrıca yine postmodern dönemin özelliği olan ontolojik sorgulamanın sonucudur. Yapıtlararası ilişkiler modern sanatın yüksek sanat anlayışına, küresel kültürün sarmalayıcı atmosferine karşı direnme; başka bir sanatçının yapıtının biçimlerini, imgelerini kullanrak özgünlük ve kopya, üretim ve tüketim gibi geleneksel ayrımları sorgulama; başka bir sanatçının yapıtının anlam kodlarını kullanarak yeni bağlamlar yaratma, açılım sağlama amacını işaret etmektedir. Bu çalışmada, 1960 sonrası sanatındaki değişimlere yapıtlararası ilişkiler bağlamında bakılmış ve yapıtlararası ilişkiler salt bir sanat yapma pratiği olarak değil aynı zamanda bir sanat problemi olarak ele alınmıştır. Bunu yaparken öncelikle postmodern anlayış irdelenmiş, yapıtlararası ilişkilere uzanan yol aydınlatılmaya çalışılmıştır. Ardından yapıtlararası ilişkilerin kendi iç dinamikleri üzerinde durulmuş, örneklerle açıklanmaya çalışılarak sonuca ulaşılmıştır.

Çağdaş sanatta doğa Nature i̇n contemporary art

Bu çalışmada, doğanın çağdaş sanatçılarca algılanış ve yorumlanış sürecini ve bu süreçte kendilerinden önceki dönemlerden hangi anlamlarda farklılaştıklarını eleştirel bir bütün kurarak belgelemeye çalıştım. Çalışma insanoğlunun doğaya verdiği anlamlar ve oluşturduğu davranış biçimlerinden başlayıp, sanatçılar özelinde ifade bulduğu anlamlar hususuna doğru ilerledi. Daha sonra dönemsel açıdan 1980 sonrası olarak sınırlandırdığım çağdaş sanatçıların doğa üzerindeki eylemleri, doğadan feyz alarak ürettikleri çalışmalar ve çevreci hareketlerle oluşturulan bilincin sanatçılar ve yapıtlarına etkisi gibi konular, uygun gördüğüm çalışmalardan örneklerle incelendi. Çalışma sonunda gerçekleştirdiğim sanatta yeterlik sergisi ile beraber, bu konuların kendi çalışmalarım kapsamında yeniden gözden geçirilip değerlendirilmesiyle sonuçlandı. Anahtar Kelimeler: Doğa, çağdaş sanat, sanatçı, insan, ötekileştirme, kültür, uygarlık, düzen, gelip geçicilik, peyzaj, natürmort, çevre, çevresel hareketler, metamorfoz, süreçsellik

Türkiye’de yeryüzü sanatı

Tez kapsamında özellikle 1960’lardan sonra dünya sanatında arazi sanatı, toprak sanatı, doğa sanatı ve yeryüzü sanatı gibi kavramlarla önerilen ve ülkemizde de yankı bulan mekânsal müdahaleler, heykeller, yerleştirmeler ve ilgili sanatçılardır. Tezde Türkiye’de doğaya sanatsal niyetle yapılan müdahalelerin kavramsal boyutu incelenmiş; onların nasıl bir sanat eseri haline dönüştüğü sorgulanmıştır. Tezin amacı; bu konu kapsamında Türkiye’de uygulanmış örnekleri saptayarak derinlemesine incelemektir. Tez süresince konuyla ilgili yapıtlar meydana getirilmiş ve bunların kavramsal çerçevesini ortaya koymaya çalışılmıştır.İlk bölümde Türkiye’de yeryüzü sanatı konusunda çalışan sanatçılar olmasına karşın, kuramsal açıdan bazı eksiklikler olduğu saptanmıştır. Tezin, bu konudaki eksikliğin giderilmesine katkı sağlayacağı düşünülerek yeryüzü sanatının ortaya çıkmasına zemin hazırlayan etmenler tarihsel bir düzen içinde paylaşılmış ve bu konuyla ilgili önemli tanımlara yer verilmiştir. Tezin ikinci bölümünde günümüz Türkiye’sinde doğanın yapısal özelliklerinden ve kendi içerisindeki dönüşümünden yola çıkarak; sanat, kültür ve doğa arasındaki öz bağın sorgulamasını yapan, düşünceleriyle doğaya ve yaşamın gerçeklerine duyarlı çalışmalar ortaya koyan sanatçılar seçilmiştir. Tezin yöntemi, kuramsal ve uygulamalı olarak iki boyutludur. Önce konuyla ilgili nesnel veriler saptanarak belli bir bağlamda metin oluşturulmuş. Sonra, tez sahibi olarak uygulamalar gerçekleştirilerek ve kavramsal çerçevesi, teknik, malzeme gibi açılardan irdelenmiştir.Son bölümde ise yeryüzü sanatı bağlamında doğaya yapılmış her türlü müdahaleyi odağa alan, konunun kapsadığı bağlamların irdelenmesiyle, Türkiye de Yeryüzü sanatı yapan sanatçıların araştırılıp çalışmalarının kayıt altına alınması ve yapılmış olan uygulamalarla, kişisel anlatım dilinin tematik, düşünsel, biçimsel yönlerini ortaya çıkarmak ve argümanların incelenmesi neticesinde uygulamaların açıklamalarından oluşmuştur. Anahtar Kelimeler : Yeryüzü Sanatı, Arazi Sanatı, Toprak Sanatı, Doğa Sanatı.