PROF. DR. VASFİ KARATOSUN

Diz ve kalça eklem protezlerin değerlendirilmesi

Amaç: Bu çalışmada hastaların ilk protez cerrahisinden protez enfeksiyonu tanısı konulduğu zamana kadar geçen sürede, enfeksiyon için risk faktörü olan etmenlerin neler olduğu ve protez enfeksiyonlarını nasıl etkilediklerini ortaya çıkarmak. Bu etkenlerin birbirleriyle olan etkileşimlerinin nasıl olduğu ve özellikle kronik hastalıkları olanları nasıl etkilediklerini tesbit ederek protez eklem enfeksiyonlarının tanı tedavi ve önlenmesinde doğru stratejiler geliştirilmesine katkıda bulunmaktır. Gereç ve yöntem: Bu çalışma Haziran 2003 ile Mart 2012 yıları arasında diz ve kalça protez cerrahisi dış merkezde(75) yada ilk protez cerrahisi hastanemizde(61) yapılmış olan enfekte olup tedavi için bize başvuran olguları yirmibir parametre üzerinde değerlendirildi. Bu olguların yaş, cinsiyet, ilk protez cerrahisindeki tanıları, hastanede ameliyat öncesi ve ameliyat sonrası kalış süreleri, hangi eklem protezi olduğu, kronik hastalıklar(DM, RA, HT), profilakside kullanılan ilaçlar, kortikosteroid kullanımı, operasyonun acil mi elektif mi olduğu, enfeksiyon tanısı konulup yapılan cerrahi işlem, operasyon süresi ve ameliyat sonrası akıntıları değerlendirildi. Protez enfeksiyonu tanısı konulduğunda ağrı, sedimentasyon, CRP değeri, ameliyat döneminde alınan kültürde üreme değerlendirildi. Bu veriler hastalara ait Ortopedi ve Travmatoloji? deki dosyaları, ameliyat raporları, Enfeksiyon hastalıkları polikliniğinde enfekte protez hastalarına ait dosyalar ve özel formları, hastalara ait dış merkezlerde kendilerine ait epikrizleri, Radyoloji ve Diagnostik Anabilim Dalının arşivlerindeki filmler, hastanemizde kullanılan hasta verileriyle ilgili probel sistemi, laboratuar ve mikrobiyoloji sonuçları, hastanemizin ortopedi ve travmatoloji servisinde yatan hastaların hemşire izlem formları retrospektif olarak taranarak elde edildi. İstatiksel analizde SPSS (Versiyon15.0, IBM corporation, 2001) programı kullanıldı. Bulgular: Protez eklem enfeksiyonu tanısı alan 136 olgunun %72,1?i kadın ve %27,9?u erkeklerden oluşuyordu. Olguların %63,9?u 65 yaş ve üzerinde, %31,6?sı 45 ve 64 yaş aralığındaydı. Enfekte kalça protezi %45,6 enfekte diz protezi %54,4 oranındaydı. Protez cerrahisinın %47,7?nin nedeni artroz(gonartroz ve koksartroz) olarak tesbit edildi. Olguların %91,2?sine daha önce iki ve üzeri sayıda cerrahi işlem uygulanmıştı. Sonuç: Protez eklem enfeksiyonlarını değerlendirdiğimiz bu çalışmada en sık semptom %89,7?sinde ağrı saptandı. Protez enfeksiyonu olmadan önce yapılan protez cerrahisinden sonra olguların %23?ünde akıntı tespit edildi. İlk protez ameliyatlarında en sık profilaktik ilaç olarak sefalosporin kullanılmıştır (%81,6). Protez enfeksiyonu tanısı konulduğunda olguların %71,2?nin CRP değeri 10 ve üzeri, %83,1?inin sedimentasyon değeri 30?un üzerinde tespit edilmiştir. Kronik hastalık olarak %41,9?unda Hipertansiyon,%25?inde Diyabetes mellitus ve %9,6?sında Romatoid artrit saptanmıştır. Protez enfeksiyonu tanısı alan olguların cerrahi tedavilerinin çoğunda ilk seansta protezleri çıkartılıp debridman yapılmıştır (%52,9). Protez enfeksiyonu nedeni ile ameliyat esnasında alınan kültürlerde %47,8?inde üreme saptanmadı. Üreme olanlarda ise en sık Metisiline Dirençli Koagulaz Negatif Stafilokokus(MR-KNS) üredi(%25,7). 65 yaş ve üzeri, kortikosteroid kullanan ve hipertansiyonu olan olguların protez ameliyatı sonrası akıntılarının istatiksel olarak anlamlı bir şekilde fazla olduğu tespit edildi.(p<0.05). Akıntının da enfeksiyon için bir risk faktörü olduğu biliniyor. İleri yaş ve kortikosteroid kullanımı enfeksiyon için bir risk faktörü olduğu biliniyor fakat hipertansiyon hakkında böyle bir bilgiye raslanılmadı. Çalışmamızda hipertansiyon da eklem protez enfeksiyonu için risk faktörü olduğu tesbit edildi. Hipertansiyonu olan hastalarda uygulanacak eklem protez cerrahisinin tedavi algoritması yeniden düzenlenmesi gerektiği tespit edildi. Anahtar kelimeler: Diz protezi, kalça protezi, protez komplikasyonları, enfeksiyon ve hipertansiyon, kültürde üreme, protez sonrası akıntı, sedimentasyon, CRP, debridman, iki aşamalı protez tedavisi.

Total diz artroplastisi sonrası ekstansör mekanizma devamlılığının bozulmasına etki eden etmenler Total diz artroplastisi sonrası ekstansör mekanizma devamlılığının bozulmasına etki eden etmenler

Total diz artroplastisi sonrasında gelişen komplikasyonlar arasında ekstansör mekanizmanın devamlılığının bozulmasına yol açan patella kırıkları, patellar ve quadriseps tendon rüptürleri, görülme oranı az olmakla birlikte geliştiğinde tedavisinin başarı şansı azdır ve hastanın yaşam kalitesini olumsuz etkilemektedir. Bu çalışmada amaç, total diz artroplastisi sonrasında ekstansör mekanizma devamlılığının bozulmasına etki eden etmenlerin araştırılmasıdır. Araştırmada 244 hastanın 405 dizine uygulanan total diz artroplastisi irdelendi. Total diz artroplastisi sonrasında ekstansör mekanizma devamlılığının bozulmasına etki edebilecek etmenler, hastalara ve dizlere ait etmenler olarak ayrı ayrı değerlendirildi. Çalışmamızda, hastalara ait etmenlerden ileri yaş, ekstansör mekanizma devamlılığının bozulmasına katkısı anlamlı olarak yüksektir (p=0,046). Dizlere ait etmenlerden hastanın son kontrolünde ölçülen diz fonksiyonel skoru, ekstansör mekanizmanın devamlılığının bozulmasındaki koruyuculuğu anlamlı olarak yüksektir (p=0,009). Hastalara ait etmenlerden florokinolon kullanımı, total diz artroplastisi sonrasında patellar ve quadriseps rüptürü gelişmesine etkisi anlamlı olarak yüksektir (p<0,001). Buna göre florokinolon kullanımı, patellar ve quadriseps tendon rüptürü gelişimi için 6,95 kat risklidir. Yaş ve fonksiyonel diz skorunun, total diz artroplastisi sonrası gelişen ekstansör mekanizma sorunlarına etkisinin olup olmadığı daha önce araştırılmış ancak olumlu ya da olumsuz etkisi bildirilmemiştir. Literatürde florokinolon kullanımına bağlı tendinopatiler ve spontan tendon rüptürleri bildirilmişse de, total diz artroplastisi sonrası gelişen patellar ve quadriseps tendon rüptürleriyle, florokinolon kullanımı arasında bir ilişki bildirilmemiştir. Total diz artroplastisi sonrasında gelişen ekstansör mekanizma devamlılığının bozulmasına artan yaş ve florokinolon kullanımı olumsuz, artan fonksiyonel diz skorunun olumlu etkisi vardır. Hastalar total diz artroplastisi operasyonuna hazırlanırken ileri yaş ve florokinolon kullanımı göz önünde bulundurulmalıdır. Operasyon sonrasında etkin fizik tedavi rehabilitasyonunun uzun süre devam ettirilmesi, gelişebilecek ekstansör mekanizma devamlılığının bozulma olasılığını azaltacaktır. Anahtar kelimeler: Diz, artroplasti, total diz artroplastisi, tedavi, patellar tendon, quadriseps femoris tendonu, rüptür, kırık, florokinolon, komplikasyon.