PROF. DR. TUĞRUL TANKUT

Effects of frame aspect ratio on the seismic performance improvement of PC panel strengthening technique Çerçeve boyutları oranının önüretimli betonarme panellerle güçlendirme tekniğinin sağladığı deprem perfomansı üzerindeki etkisi

Önüretimli betonarme panel tekniği, betonarme çerçeve türü yapılara uygulanabilecek pratik ve etkin deprem öncesi güçlendirme yöntemi ihtiyacını cevaplamak amacıyla O.D.T.Ü. Yapı Mekaniği Laboratuvarı’ nda geliştirilmiştir. Yöntemin ana fikri, yük taşımayan dolgu duvarların, basit bir uygulama ile, duvar yüzeylerine önüretimli betonarme panel yapıştırmak suretiyle yük taşıyan yapısal elamanlara dönüştürülmesidir. Uygulamanın dikkat çekici yönü sadece önemli ölçüde sismik performans iyileşmesi sağlaması değil, aynı zamanda basit işçilik gereksimi, kullanıcıya çok az rahatsızlık verilmesi ve tüm bunlardan daha da önemli olacak şekilde, uygulama esnasında yapı işlevselliğiinin kesintiye uğratılmaması gibi üstünlükler sağlıyor olmasıdır. Önüretilmi betonarme panel yönemine ilişkin pek çok parametre önceki dönem araştırmacıları tarafından deneysel olarak incelenmiştir. Bu çalışmaların sonuçlarını temel alarak, önüretimli betonarme panel uygulamasının farklı boyut oranına sahip betonarme çerçevlerin sismik performanslarındaki iyileşme üzerindeki etkisi bu tez çalışması kapsamında deneysel olarak incelenmiştir. Toplam on beş adet, üç farklı çerçeve boyut oranına sahip,1:3 ölçekli, tek-açıklık, iki-katlı betonarme çerçeve numunesi deneye tabi tutulmuştur. Deney süresince kolonlara sabit eksenel yük uygulanmış, yatay doğrultuda deprem yüklerini benzeştirir nitelikteki tersinir tekrarlı yük çevrimleri uygulanmıştır. Boşluklu tuğla dolgulu çerçeve ve yerinde dökme betonarme dolgulu çerçeve elemanları her seri için alt ve üst limit refereans elemanları olarak test edilmişlerdir. Tepki zarf eğrileri, yatay yük taşıma kapasiteleri, toplam enerji sönümleme değerleri ve başlangıç rijitliği göstergeleri gibi sismik performans bildiricileri, önüretimli betonarme panel uygulamasının farklı boyut oranlarına sahip çerçeveler üzerinde yapısal performansı önemli ölçüde iyileştirici yönde etkili olduğunu göstermiştir. Bununla birlikte, şerit ya da dikdörtgen şekilli önüretimli betonarme panel uygulaması ile, tüm çerçeve serilerinde, yerinde dökme betonarme dolgu duvar uygulamasına eşdeğer oranda sismik performans iyileşmesi sağlandığı gözlemlenmiştir. Kuramsal çalışmalarda, çerçeve açıklıklarındaki dolgu duvarlar eşdeğer çapraz çubuk yöntemi kullanılarak modellenmiştir. Eşdeğer çubuklar için gerekli olan malzeme özellikleri ise, toplam on sekiz adet tekil dolgu duvarı testi sonuçlarından elde edilmiş ve kullanılmıştır. Ayrıca, düşük dayanımlı beton ve düz donatı kullanımı nedeni ile etkili olan aderans kayması etkisi öncelikli olarak boş çerçeveler üzerinde incelenmiş ve kuramsal çerçeve modellerine yansıtılmıştır. Tüm deney elemanları için, OpenSees bilgisayar programı kullanılarak lineer olmayan itme analizleri yapılmıştır. Kuramsal olarak elde edilen sonuçlar, deneysel zarf eğrileri ile karşılaştırılmıştır.