PROF. DR. RIZA ÇETİNGÖZ

Torasik radyoterapi uygulanan akciğer kanseri tanılı hastalarda farklı set-up pozisyonlarındaki tedavi alan deviasyonlarının incelenmesi

Amaç: Torasik radyoterapi uygulanan akciğer kanseri tanılı hastaların, kollar gövde yanında, akciğer bord, kol destekli akciğer bord ile farklı set-up pozisyonlarında oluşan tedavi alan kayma değerlerinin karşılaştırılması ve bu alan kayma değerlerine etkisi olabileceğini düşündüğümüz faktörlerin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Hastalar ve Yöntem: Dokuz Eylül Üniversitesi Radyasyon Onkolojisi AD’da Nisan 2011- Temmuz 2011 tarihleri arasında, palyatif torasik radyoterapi endikasyonu ile tedavi planlanacak olan 30 akciğer kanseri tanılı hasta, üç farklı tedavi pozisyonuna randomize edilmiştir. Tedavileri planlanan hastaların; tedaviye girecekleri gün sayısına göre iki, üç ya da dört tedavi gününde, sternum ve aksiller hatta konulan krosları üzerinde tedavi sırasında meydana gelen, kros merkezinde oluşan kayma değerleri cetvel yardımı ile ölçülmüştür. Bulunan alan kayma değerleri (x), (y), sağ (z), sağ (?), sol (z), ve sol (?) ekseni verileri olarak kaydedilmiştir. Alan kayma değerlerinin karşılaştırılmasında; gruplar arası her bir eksende oluşan kayma değerleri `Bonferonni düzeltmeli Kruskal-Wallis Testi’ kullanılarak, grup içi fraksiyonlar arası oluşan alan kayma değerleri `Non Parametrik Friedman Testi’ kullanılarak irdelenmiştir. Hastaların alan kayma değerlerine etki edebileceği öngörülen parametreler korelasyon testi ile değerlendirilmiştir. Bulgular: Üç grup için ölçülen eksenlere ait alan kayma değerlerinin istatistiksel analizlerinde; akciğer bord ile tedaviye giren grupta sağ (z) ekseni ortalama 5,66±4,15 mm (p: 0,49) ve sol (z) ekseni ortalama 5,53 ±4,81 mm (p:0,015) olan alan kayma değerleri, diğer iki gruba göre istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur. Her bir eksen için ölçülen `fraksiyonlar arası’ alan kayma değerlerinin istatistiksel analizinde, p değeri anlamlı bulunmamıştır. Tedavi alan kayma değerleri ile ağrı skoru arasında korelasyon saptanmamıştır. SFT, yaş, eğitim durumu, ortam ısı farkı, set-up süreleri ile tedavi alan kaymaları arasında, bazıları klinikle uyumlu olmamakla birlikte, korelasyon saptanmıştır. Sonuç: Hasta tedavilerinde, `kol destekli akciğer bordu’ ya da `kollar gövde yanında’ yapılan immobilizasyonun, `kol desteksiz akciğer bordu’ ile yapılanlara göre daha iyi olduğu saptanmıştır. Elde edilen veriler sonucunda; akciğer bordu kullanılacak ise akciğer borduna mutlaka kol destekleri eklenmesi, kollar yanda tedaviye alınan hastalarda, lateral kroslar gövde üzerine gelecek şekilde, alan merkezinin yarı kalınlığa oturtulması önerilmektedir. Ayrıca tedavi süresinin kısaltılması, iç ve dış ortam ısı farklılığını dengeleyebilecek havalandırma sistemleri ile set-up kalitesinin artırılabileceği ve olası hataların en aza indirgenebileceği düşünülmektedir. Anahtar kelimeler: Set-up hataları, alan deviasyonları, akciğer kanseri, palyatif radyoterapi, immobilizasyon.