PROF. DR. ÖZCAN TAN

Kazıklı radye temellerin tasarımını etkileyen faktörlerin araştırılması An investigation of factors influencing the design of piled raft foundations

Doktora tez çalışmasında basınç ve çekme kazıklarının yük-oturma davranışı ile kazıklı radye temellerin tasarımını etkileyen faktörler deneysel olarak araştırılmıştır. Literatürde model kazık yükleme deneylerine ilişkin sınırlı sayıda çalışmalar bulunmaktadır. Bu tür çalışmaların gerçek durumu temsil edip etmediği tartışma konusu olmuştur. Ayrıca geçmişte yapılan kazık yükleme deneylerinde, özellikle model kazıklı radye deneylerinde; kazık ucu, çevre sürtünmesi ve radye tarafından karşılanan yükler güvenilir bir şekilde ölçülememiştir. Bu çalışmalarda genellikle bu yüklerin bir kısmı (örneğin toplam yük) hassas olmayan yöntemler ile ölçülüp diğerleri statik kazık formülleri ile tahmin edilmeye çalışılmıştır. Yine geçmişte yapılan çalışmalara göre daha geniş ve uzun deney tankı seçilerek sınır etkileri en aza indirilmiş, daha büyük çapta model deneyler yapılabilmiştir. Model kazıklar gerçek durumdaki gibi betondan, kazığın oluşturulacağı zemin ortamında imal edilmiş, bu şekilde farklı çevre koşullarının kazık tasarımını etkilemesi önlenmiştir. Deneysel çalışmalar, kazıklı radye temellerde radyenin sistemin taşıyabileceği toplam yüke ihmal edilmeyecek düzeyde katkısı olduğunu göstermiştir. Kazıklı radye temel sisteminde başlangıçta yükün tamamının radye tarafından karşılandığı, çok küçük oturma miktarlarında yükün kazıklara aktarıldığı görülmüştür. Kazık çapının %10 u kadar bir oturmada radyenin toplam yükün %25-40 ını karşıladığı belirlenmiştir. Radyenin 40mm oturmasına karşılık gelen yük paylaşım oranı ile 1mm oturmaya karşılık gelen yük paylaşım oranı arasında %30-%100 artış gözlenmiştir. Deneysel olarak belirlenen göçme yükleri ile çeşitli yöntemlerle belirlenen yükler karşılaştırıldığında, en az göçme yükünün kazık çapının %10 u kuralı ile, en fazla göçme yükünün ise Mazurkiewiez grafik yöntemi ile belirlendiği görülmüştür. Model radye temellerde sınır taşıma gücü temel kesit alanı ile yaklaşık doğrusal olarak artarken, küçük oturma miktarlarında temel kesit alanı artışı ile taban basıncında önemli bir artış olmadığı görülmüştür. Model kazık çekme deneyleri ile kazık çekme kapasiteleri ve kazık deformasyonları ölçülmüş olup, kazık yanal alanı arttıkça çekme kapasitesinin doğrusal yakın bir şekilde arttığı gözlenmiştir.