PROF. DR. ORHAN ADALI

Association of the CYP2E1, FMO3, NQO1, GST and NOS3 genetic polymorphisms with ischemic stroke risk in Turkish population Türk populasyonunda CYP2E1, FMO3, NQO1, GST ve NOS3 genetik polimorfizmlerinin iskemik inme riski ile ilişkisi

Önemli bir sakatlık ve ölüm nedeni olan inme, serebral arterlerdeki kan akımının kesintisi ya da şiddetli bir şekilde azalması olarak tanımlanır. Karotid ateroskleroz inme için önemli bir risk faktörüdür ve oksidatif stres aterosklerozun patogenezinde önemli bir rol oynar. Çeşitli çevresel ve genetik risk faktörlerinin kombinasyonunun bu hastalığın gelişme yatkınlığını arttırdığı düşünülmektedir. Bu nedenle ilaç metabolize eden enzimlerin polimorfizmlerinin incelenmesi hastalığın moleküler etiyolojisinin belirlenmesi açısından önem taşımaktadır. Bu çalışmanın temel amacı, oksidatif strese neden olan (CYP2E1, FMO3 ve NOS3) ve oksidatif strese karşı koruyucu olan (GST ve NQO1) enzimlerin polimorfizmleri ile aterosklerozun patogenezi ve iskemik inme riski arasındaki olası ilişkileri incelemektir. Çalışma grubu, aralarında akrabalık bulunmayan 245 iskemik inme hastası ve 145 sağlıklı kontrolden oluşmuştur. Yaş ve cinsiyet açısından hasta ve kontrol grupları arasında anlamlı bir fark yoktur. Hipertansiyon, diyabet, sigara kullanımı ve obeziteni inme hastalarında kontrollerden en az 2 kat daha fazla olduğu görülmüştür. Kontrollerle kıyaslandığında, inmeli hastalarda total kolesterol, trigliserit ve LDL-kolesterol seviyeleri yüksekken, HDL-kolesterol seviyesi düşük olarak bulunmuştur. İskemik inme riski üzerine yapılan hasta-kontrol analizinde, CYP2E1*5B mutant aleli *5B hastalık riski ile ilişkili olarak bulunmuştur (eşitsizlik oranı [Odds Ratio]; OR=7.876, 95%CI=1.025-60.525, P=0.019). Bunun yanında, CYP2E1*5B genotip dağılımı açısından inme hastaları ve kontroller arasında önemli bir fark olduğu gözlenmiştir (OR=0.869, 95%CI=1.044-62.339, P=0.017). Öte yandan NQO1*2 polimorfizminde, NQO1 heterozigot (*1*2) ve NQO1 homozigot mutant (*2*2) genotipleri birlikte iskemik inmeye karşı koruyucu olarak bulunmuştur (OR=0.627, 95%CI=0.414-0.950, P=0.027). Hipertansiyonlu bireylerin inme riski FMO3 472GA grubunda en yüksek bulunmuştur (OR=6.110, P=0.000). Diyabetiklerde GSTP1 313AG genotipi en yüksek risk faktörü olarak bulunmuştur (OR=3.808 P=0.001). Diğer taraftan NQO1 *1*2 heterozigot genotipi sigara içenlerde inme riski ile 5 kat daha fazla ilişkili bulunmuştur (OR=5.000, P=0.000). Buna ek olarak GSTM1 present genotipi obez insanlarda 8 kat yüksek inme riski teşkil etmektedir (OR=8.068, P=0.001). Lojistik regresyon analizi hipertansiyon, diyabet, obezite ve sigara içmenin inme için önemli risk faktörleri olduğunu göstermiştir. Öte yandan HDL-kolesterol ve NQO1 *1*2 heterozigot genotipi inmeye karşı koruyucu faktörler olarak bulunmuştur.