PROF. DR. NURKAN KARAHANOĞLU

Characterization and description of a mine reserve with geostatistical methods in Karakartal field: Eastern Anatolia Karakartal sahasında maden rezervinin jeoistatistiksel methodlarla karakterizasyonu ve tanımlanması: Doğu Anadolu

Karakartal maden arama sahası Doğu Anadoluda yer almakta, Erzincan Kemaliye yakınlarında bulunmaktadır. Saha yüksek altın ve bakır üretme potansiyeli ile önemli bir maden arama sahasıdır. Bu çalışmada maden cevherinin karakteri jeoistatistiksel teknikler kullanarak analiz edilmiştir. Subaşı Volkanikleri, Keban Metamorfikleri ve Munzur Kireçtaşı maden sahasındaki temel jeolojik birimleridir. Kimyasal analiz sonuçlarının derinliğe göre değişimi incelenmiştir. Çalışma sahasındaki cevher kütlesinin karakterini belirlemek için, tanımlayıcı istatistik, alansal dağılım, doğrusal regresyon analizi, eğilim yüzeyi analizi, temel bileşen analizi uygulanmıştır. Tanımlayıcı istatistik methodları sonucu minimum, maksimum, ortalama değerler ile varyans değerleri bulunmuştur. Alansal dağılımda ortalama bakır, maksimum bakır, maksimum mangan, maksimum ve ortalama çinko değerlerinin batı kısımda yoğun olduğu, diğer değerlerin doğu kısımda öbeklendiği görülmüştür. Doğrusal regresyon analizi sonucu altın-bakır ilişkisi, çinko-kadmiyum ve kurşun ilişkisi, potasyum-sodyum-baryum-berilyum-kalsiyum ve aluminyum ilişkisi tespit edilmiştir. Eğilim yüzeyi analizi ile bakır, mangan ve çinko değerlerinin kuzeydoğu güneybatı yönünde olduğu, altının ise güneybatı kuzeydoğu yönünde olduğu tespit edilmiştir. Temel bileşen analizi sonucundaysa tüm elementleri temsil eden sekiz bileşen grubu tespit edilmiştir. Bu çalışmanın sonucunda elementlerin bölgesel dağılımı ve birbirleriyle ilişkileri kimyasal analiz sonuçları ve jeoistatistiksel methodların birlikte kullanılmasıyla ortaya çıkarılmıştır. Anahtar kelimeler: Element konsantrasyonu dağılımı, jeoistatistik, Alansal uzanım, Erzincan, Doğu Anadolu Türkiye

Comparison of geostatistics and artificial neural networks in reservoir property estimation Rezervuar parametre kestiriminde jeoistatistik ve yapay sinir ağları?nın karşılaştırılması

Bu çalışmada, incelenen rezervuarın her noktasındaki parametreleri tanımlayabilmek için, 3B sismik veriler kuyu verileri ile entegre edilmiştir. Bu amacı başarabilmek için, jeoistatistik ve yapay sinir ağları (YSA) yöntemleri kullanılmıştır. İlk olarak, mevcut olmayan kuyu logları empirik ilişkilier ve YSA ile önkestirilmiştir. Empirik kestirimler doğrusal bağımlı genelleştirilemeyen sonuçlar göstermiştir. Diğer tarafttan, YSA mevcut olmayan logları yüksek doğrulukta bulabilmiştir. Sonik loglar %90 korelasyon katsayısı ile bulunmuştur. İkinci olarak, akustik empedans parametresi çalışma alanında önkestirilmiştir. Sonik log ve GRNN tekniği kullanılarak yapılan önkestirim işleminde %88 korelasyon katsayısı elde edilmiştir. Akustik empedans kestirimi daha sonra sonik ve rezistivite logları kullanılarak tekrar edilmiş ve sonuçlar iyilieştirilmiş ve %94 korelasyon sağlanmıştır. Çalışmanın son kısmında, SGS jeoistatistiksel similasyon algoritması collocated cokriging tekniği ile birlikte kullanılarak sonik porozite parametresi önkestirilmiştir. Algorıtmanın çalışma prensibinden dolayı sonuçlar çeşitli olmuştur. Daha sonra, GRNN algoritması sonik porozite parametresini önkestirmek için kullanılmış ve GRNN ile yüksek bir korelasyon sonucu elde edilmiştir. Bu çalışmanın sonuçları, çalışma alanında YSA’nın rezervuar parametrelerini önkestirebilmek için çok güçlü bir yöntem olduğunu, mevcut verilerden lineer olmayan ilişkiler kurarak göstermiştir.

Geostatistical evaluation of well logs in reservoir charachterization in Azeri-Chirag-Guneshli field Azeri-Çıraq-Güneşli sahasının rezervuar karakterizasyonunda kuyu loglarının jeostatistiksel değerlendirmesi

Azeri-Çıraq-Güneşli sahası Hazar Denizi`nin Azerbaycan kısmında yerleşmektedir. ACG, antiklinal yapıya sahip olup rezervuar kısmı ağırlıklı olarak kumtaşından oluşmuştur. Rezervlerin 5.4 milyar varilinin çıkarılabileceği hesaplanmıştır. Bu bölgedeki çökelme ortamı daha çok flüvyal deltaya karşılık gelmektedir. Bu çalışmanın asıl amacı, iki ana verimli hidrokarbon rezervi olan Pereriv B ve Pereriv D`yi kuyu logları ve karot bilgilerini kullanarak daha iyi anlamaktır. Ayrıca, akış ünitelerinin saptanması bu çalışmada önemli bir yere sahiptir. Bu çalışma, sahanın en verimli kum taşı rezervi olan Pereriv B`nin formasyonlarının akış birimlerinin taslağını çizmek için kuyu loglarını ve karot bilgilerini kullanan petrofiziksel bir yöntemi temsil etmektedir. Bu çalışmada kullanılabilecek 9 kuyu vardır ve bunların 6 tanesinin karot bilgisi vardır. Herbir formasyon için histogram analizi ve temel bileşen analizi gibi jeoistatistiksel yöntemler kullanılmıştır. Kuyu loglarının verilerine dayanarak gözenek, kil hacmi, doyumluluk gibi petrofiziksel parametreler tahmin edilmiş ve bunlar karot verileriyle bütünlenmiştir. Pereriv B ve Pereviv D`nin yüksek kumluluk oranlarına sahip olduğu kuyu loglarından çıkarılmıştır. Ayrıca, Pereriv B`nin bünyesinde gözenek, akışkanlık ve gözenek boyutu gibi karot bilgilerine dayanan bir akış birimi belirlenmiştir. Bu parametreler akış birimlerinde yüksek değerler almaktadır. Üstelik, histogram ve temel bileşen analizi, Pereriv B ve Pereriv D`nin formasyonlarının birbirlerine benzediklerini göstermiştir. İstatistiksel metodlar Pereriv D`de akış birimi bulmada çok fazla faydalı olmamalarına rağmen iki farklı formasyonun karlılaştırılmasında iyi sonuç vermişlerdir.