PROF. DR. NURHAYAT YECAN GÜLMEZ

Sağlıklı ve diabet oluşturulmuş farelerin karaciğer dokusunda glutatyon peroksidaz enziminin immunohistokimyasal lokalizasyonu ve RT PCR ile gen ekspresyonu

Bu araştırma, sağlıklı ve diabetik farelerin karaciğerlerinde glutatyon peroksidaz 1 enziminin gen ekspresyon düzeyini, enzimin dokudaki lokalizasyonunu ve karaciğerde meydana gelen yapısal değişikleri histolojik olarak incelemek amacıyla yapıldı. Çalışmada, materyal olarak 36 adet swiss albino fare kullanıldı. Çalışmada deneme grubuna, Na sitrat tamponu içinde çözdürülen streptozotosin (100 mg/kg), sham grubuna ise Na sitrat tamponu i.p. olarak uygulandı. Deney süresince standart fare yemi ve su ile ad libitum beslenen deneklerin tümünden karaciğer örnekleri 3, 15 ve 30. günlerde alındı. Glutatyon peroksidazın gen ekspresyon düzeyini tespit etmek için RT-PCR yöntemi kullanıldı. Glutatyon peroksidaz enziminin dokudaki lokalizasyonu immunohistokimyasal olarak incelendi. Histolojik incelemeler için hematoksilen eosin (HE), Crossmanın üçlü boyaması ve periodik asit Shiff (PAS) boyama yöntemleri kullanıldı. Enzimin protein aktivite tayini Matkowich ve arkadaşlarının yöntemine göre yapıldı. Ayrıca, grupların canlı ağırlık ve karaciğer ağırlıkları da karşılaştırıldı. Çalışmada diabetik grupta kan glikoz değeri ortalamasının diabetin oluşumunun teyit edildiği 3. günden itibaren 30 günlük süreç içerisinde 300 mg/dl üzeri devam ettiği tespit edildi. GPx 1 enzim aktivitesinin hem sham ve kontrol gruplarına göre hem de denemenin kendi içinde düşük olduğu, GPx 1 gen ekspresyonu yönünden deneme ile sham grupları arasında bir fark olmadığı ancak deneme grubu içinde istatistike yansımayan bir azalma olduğu tespit edildi. Tüm gruplarda GPx 1’in benzer özellikte immunolokalizasyon gösterdiği ancak deneme grubunda diğer gruplara göre daha zayıf olduğu tespit edildi. GPx 1 immunoreaktivitesinin, bazı hepatositlerde sitoplazmik, bazılarında ise hem sitoplazmik hem de nükleer tarzda olduğu ve özellikle vena sentralis ile Kiernan aralığı civarındaki hepatositlerde daha yoğun olduğu gözlendi. Deneme grubu karaciğer hepatositlerinin sitoplazmalarında karaciğer lipidozisi, bazı hepatositlerin taşlı bir yüzük şeklini aldığı, hepatositlerde ve çekirdeklerinde büyüme ve çekirdek içi inklüzyon cisimciklerine de rastlandı. Deneme grubunda, diğer gruplara göre canlı ağırlıkta azalma karaciğer ağırlığında ise artış olduğu bulundu. Yapılan araştırmada 30 günlük deney sürecinde diabetin, GPx 1 gen ekspresyonu üzerinde istatistiksel düzeyde anlamlı bir etkisinin olmadığı tespit edildi. Bununla birlikte araştırmanın daha ileri teknikler kullanılarak yapılacak olan diabet araştırmalarında yardımcı olabileceği sonucuna varıldı.

Melatonin uygulanan farelerin karaciğer dokusunda glutatyon peroksidaz’ın immunohistokimyasal dağılımı ve RT PCR ile gen ekspresyonu Immunohistochemical distribution of glutathione peroxidase and gene expression with RT PCR in liver tissue of mice administered melatonin

Bu çalışma, güçlü bir antioksidan madde olan melatoninin eksojen uygulamasının fare karaciğerinde antioksidan enzimlerden biri olan glutatyon peroksidaz’ın gen ekspresyonuna etkisinin ve enzimin immunohistokimyasal lokalizasyonunun incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Çalışmada kullanılan 24 adet erkek swiss albino fare, deneme (n=8), sham (n=8), kontrol (n=8) olmak üzere üç gruba ayrıldı. Deneme grubuna 4 hafta boyunca etanolde çözdürülüp serum fizyolojikle sulandırılmış 10 mg/kg dozda melatonin (i.p.) uygulandı. Sham grubuna da sadece ethanol ve serum fizyolojik solüsyonu uygulandı. Kontrol grubuna ise hiçbir uygulama yapılmadı. Deney süresi sonunda doku örneklerinde RT-PCR yöntemi ile GPx 1 enziminin gen ekspresyonu, enzimin karaciğer dokusunda immunohistokimyasal lokalizasyonu ve rutin histolojik boyamalarla (PAS, H.E., Triple boyama) da dokunun normal histolojik yapısı incelendi. Yapılan incelemeler sonucunda deneme grubunda GPx 1 enziminin ekspresyon düzeyinin sham ve kontrol grubuna göre istatistiksel açıdan anlamlı (P<0,05) bir artış gösterdiği görüldü. Yapılan immunohistokimyasal incelemelerde de, immunoreaktivitenin özellikle Kiernan aralığı ile vena sentralisler etrafındaki hepatositlerde yoğunlaştığı ve reaksiyonun hepatositlerde çoğunlukla hem sitoplazmik hem de nükleer olarak bulunduğu görüldü. Ayrıca, rutin histolojik incelemelerde gruplar arasında hiçbir farklılığa rastlanmadı. Anahtar sözcükler: Melatonin, Karaciğer, GPx 1, RT-PCR, İmmunohistokimya.