PROF. DR. MERYEM UYSAL

Meram (Konya) ilçesinde Solanaceae familyasına ait sebzelerde zararlı Cicadellıdae ve Cixiidae (Homoptera) türleri

2006 ve 2007 yıllarında Konya ilinde sebze üretiminin en yoğun olduğu Meram ilçesinde yürütülen bu çalışma, Solanaceae familyasına ait domates, biber, patlıcan ve patates bitkilerinde beslenen önemli vektör gruplarından olan Homoptera takımının Cicadellidae ve Cixiidae familyası türlerinin ve bunların populasyon gelişimlerinin belirlenmesi amacıyla ele alınmıştır. Her iki yılda da örnek toplanmasına rağmen populasyon gelişimi takibine yönelik düzenli sayımlar 2007 yılında yapılmıştır. Cicadellidae’ den 1738 ve Cixiidae’ den 30 adet ergin toplanmış ve bunların değerlendirilmesiyle Cicadellidae familyasının Deltocephalinae (9), Typhlocybinae (3), Agalliinae (1), Aphrodinae (1) ve Euscelinae (1) alt familyalarına ait 13 cinse bağlı 15 tür tespit edilmiştir. Cixiidae familyasından ise Hyalesthes obsoletus Signoret türü belirlenmiştir. Cicadellidae familyasından 6 tür Konya İli için yeni kayıt niteliğindedir. Bu türler: Neoaliturus fenestratus (Herrich – Schaffer), Selenocephalus ankarae Dlabola, Hardya anatolica Zachvatkin, Euscelis alsius Ribaut, Rhoananus hypochlorus (Fieber) ve Circulifer haematoceps (Mulsant et Rey) dir. 2007 yılı sonuçlarına göre en yaygın türler sırasıyla Zyginidia sohrab Zachvatkin (%53), Empoasca decipiens Paoli (%41) ve Psammotettix striatus (Linnaeus) (%3) olarak belirlenmiştir. Haziran, Temmuz ve Ağustos ayları boyunca bu türlere Solanaceae bitkileri üzerinde rastlanmakta, ancak Zyginidia sohrab en yüksek sayıya Haziran ortasında ulaşmaktadır. Temmuz ve Ağustos aylarında daha düşük bir populasyon görülürken Eylül başında yeniden ani bir yükseliş görülmektedir. Solanaceae bitkilerinden en çok böcek bulunduranlar sırasıyla patates (%50,6), biber (%16,8), patlıcan (%16,7) ve domates (%15,7) olmuştur. Patatesin bu denli tercih edilmesi erken filizlenip yeşermesi yanında yumuşak ve tüysüz yaprağa sahip oluşuna da bağlı olmalıdır. Ayrıca, bitkinin kimyasal yapısıyla ilgili başka faktörler de söz konusu olabilir. Diğer üç bitkideki baskın tür Zyginidia sohrab iken patatesteki hakim tür %50,4 ile Empoasca decipiens olarak belirlenmiştir. Bunu %43,4 ile Zyginidia sohrab izlemiştir. Meram ilçesinde yaygın Solanaceae yabancı ot türleri olarak Solanum nigrum, Datura stramonium ve Athropa belladona’ ya rastlanmaktadır. Bu bitkiler üzerinden toplanan örneklerin %62′ sini Empoasca decipiens, %10′ unu Hyalesthes obsoletus ve %9,5′ ini Zyginidia sohrab oluşturmuştur. Yaprakpire böceklerinin (Cicadellidae) avcıları olarak Chrysopidae (Neuroptera) ve Coccinellidae (Coleoptera) familyalarına ait türler dikkati çekmiştir. Parazitoid bir türe ise rastlanmamıştır. Anahtar Kelimeler: Cicadellidae, Cixiidae, Solanaceae Bitkileri, Populasyon gelişimi

Aksaray ili Gülağaç ilçesindeki çerezlik kabak (Cucurbita pepo var. pepo L.) ekim alanlarındaki akar ve böcek faunasının belirlenmesi

Bu çalışma, Aksaray ili Gülağaç ilçesinde çerezlik kabak ekili alanlarda bulunan zararlı ve yararlı böcek ve akar faunasının belirlenmesi amacıyla ele alınmıştır. Sürveyler; 2010 yılında Aksaray ili Gülağaç ilçesinde 13 Haziranda başlatılmış ve 6-8 gün aralıklarla 29 Ağustos tarihine kadar tekrarlanmıştır. Hareketli böcekleri toplamak için atrap metodu yanında ayrıca yaprakta Gözle kontrol metodu ile sayım yapılarak yaprak başına böcek ve akar sayısı belirlenmiştir. Sonuçta; 3 takıma bağlı 6 familyaya ait 8 zararlı böcek ve 1 takıma bağlı 1 familya ya ait 1 akar türü ile 3 takıma bağlı 5 familyaya ait 9 yararlı böcek türü tespit edilmiştir. Belirlenen bu böcek ve akar türlerinden zararlı olarak Empoasca decipiens Paoli , Tetranychus urticae Koch., Thrips tabaci Lind., Myzus (Nectarosiphon) persicae ,Aphis gosspypii Glover, Aphis nasturtii Kaltenbach yararlı tür olarak Coccinella septempunctata L. Adonia variegata Goeze ve Chrysoperla carnea Step., oluşturdukları yaygınlık ve yoğunluk açısından önemli oldukları belirlenmiştir. Empoasca decipiens ise büyük farkla baskın tür olarak tespit edilmiş dolaysıyla sonraki çalışmaların vektör afite birlikte bu türe yönelik olmasının faydalı olacağı kanaatine varılmıştır.

Bazı bitki ekstraktlarının Callosobruchus maculatus (F.) (Coleoptera:Bruchidae)’a etkileri üzerinde araştırmalar

Bu çalışmada, sarı kantaron (Hypericum perforatum L.), kimyon (Cuminum cyminum L.), anason (Pimpinella anisum L.) ve kekik (Origanum onites L.) bitkilerinden elde edilen methanol ekstraktlarının Callosobruchus maculatus (F.) (Col.: Bruchidae) erginlerinde kontak ve kalıntı, yumurta koymayı engelleme ve ergin çıkış aktivitesine etkisi ile ovisit etki ve yumurta bırakma davranışına etkisi araştırılmıştır. Denemeler laboratuar şartlarında 30?C sıcaklık, % 55±5 orantılı nem ve karanlık ortamda yürütülmüştür. Kontak etki testlerinde C. maculatus erginlerine %1, 2, 4, 8 ve 16’lık (w/w) ekstrakt dozları uygulanmıştır. %98,21 lik en yüksek ölüm oranı 48 saatlik uygulama süresinde kimyon ekstraktının %16’lık dozunda belirlenmiştir. Ayrıca 3 uygulama süresinin her birinde bitki ekstraktı için LC50 ve LC90 değerleri tespit edilmiştir. Ölüm oranları bitki ekstraktlarına göre farklılık göstermiştir. Kalıntı toksitite testlerinde, bitki ekstraktlarının tamamı ergin ölüm oranları üzerine önemli bir etki göstermemiştir. Yumurta koymayı engelleme ve ergin çıkış aktivitesine etki testinde 3 farklı doz nohut tohumları üzerine uygulanmıştır. Bütün bitkilerin ekstraktları en yüksek dozlarda bile %50’nin altında yumurta koymayı engelleme etkisi göstermiştir. Aynı zamanda bu ekstraktlar kullanıldıktan sonra ergin çıkış aktivitesinde azalma görülmemiştir. Bitki ekstraktlarının ovisit etkisine bakıldığında anasonun önemli derecede etki gösterdiği tespit edilmiştir. Tercih denemesinde ise ekstraktlar arasında bırakılan toplam yumurta sayısı bakımından fark bulunmamıştır.