PROF. DR. MEHMET SELÇUK

İstanbul’daki binaların veri madenciliği yaklaşımıyla kümelenmesi

İstanbul’daki binaların elde edilebilen verileri doğrultusunda, kat, bodrum kat, taşıyıcı sistem, kullanım amacı ve binanın zemininin jeolojik özelliklerine (özniteliklerine) göre kümelenmesi ve oluşan kümelerin haritadaki dağılımının bir konulu harita aracılığı ile gösterilmesi amaçlanmıştır. Kullanılan veriler İstanbul’a ait bina ve jeoloji verileridir. Verilerin kümelemeye girmesi için önişleme yapılmıştır. Bu aşama en zaman alıcı bölümdür. Birkaç yazılım/program yardımıyla işlemine göre hangisinde daha hızlı yapılabilirse o yazılım/program tercih edilmiştir. Bunlar MS Access, MS Excel, MapInfo, ArcMap ya da C++’da yazılan programlardır. Önişleme adımları, veri birleştirme, veri temizleme, veri indirgeme ve düzgüleme (normalleştirme) olarak sıralanabilir. Veri madenciliği kapsamında geliştirilmiş GUYTMK (DBSCAN) Harezmi yolu kullanılmıştır. Veri madenciliğindeki birçok yöntem gibi burada da kullanıcının müdahalesi gerekmiş ve deneme yanılma yoluyla belirlenen değiştirgelerin sonucunda yedi adet küme oluşturulmuştur. Daha sonra bunlardan üç tanesi kat özniteliğinde yüksek ölçünlü (standart) sapma değerine sahip olduğu için ortalama değer esas alınarak bölünmüştür. Bu kümelere bir de kümelemeye girmeyen (aykırı) değerlerin oluşturduğu yeni bir küme eklenerek toplam 11 adet küme elde edilmiştir. Bu kümelerin özniteliklere göre dağılımları hem kümeleme için kullanılan özgün nesneler hem de tüm nesneler için çizgeler halinde görselleştirilmiştir. Son olarak kümelerin ilçelere göre dağılımları çizge olarak ve konumlarına göre dağılımları da konulu harita olarak görselleştirilmiştir.

İstanbul ili yangın riski analizi ve yangın riski haritalarının oluşturulması

Yangın riski analizi yangın konusunda en çok gelişen konulardan biridir. Yangın çıkma ihtimali olan yerleri önceden belirleyip önlemler almak yangınların yol açacağı zararları azaltabilir. Bu amaçla yola çıkılarak CBS yöntemi ile yapılan yangın riski analizi sonucunda İstanbul’un yangın riski sınıflandırması iki farklı risk haritasında gösterilmiştir. Birinci harita mahalle bazında riskleri sınıflandırmıştır. İkinci harita ise riskin yoğunlaştığı bölgeleri gösteren yangın riski yoğunluk haritasıdır. Analizde İstanbul’daki yapı ve nüfus verileri kullanılmıştır. Her bir yapıya ait üç çeşit risk puanı belirlenmiştir. Binaların kullanım sınıfı, kat sayıları, ahşap yapıda inşa edilmiş olmaları yapıların yangın riskini belirlemede kullanılan puan türleridir. Bu üç risk puanının toplamı yapının risk puanını vermiştir. Mahalle nüfusu da mahalle bazındaki riski hesaplarken yangın risk analizine dahil olan diğer parametredir. Her bir mahalle içine giren binaların risk puanlarının toplamı, mahalle nüfusu ile birlikte mahallenin risk puanını belirlemiştir. Mahalle yangın riski haritasında riskler dört sınıfa ayrılmıştır. Risk yoğunluğu haritasında ise İstanbul eşit büyüklükte gridlere bölünmüş, gridlerin içindeki binaların risk puanlarının toplamı o gridin risk puanını vermiştir. Kernel yoğunluk analizi yöntemi ile yangın riski yoğunluk haritası oluşturulmuştur. Çıkan sonuçlardan, yangın risklerinin oluştuğu bölgelerde neler yapılması gerektiği anlatılmış, yangınlara müdahaleyi etkin kılmak ve oluşabilecek zararları azaltabilmek için önlem ve stratejiler geliştirilmesine katkı sağlanmıştır.