PROF. DR. MEHMET RUHİ KÖSE

Kadın, din ve modernizm: İslamcı kadınların sivil örgütlenme pratikleri Woman, religion and modernizm: Civil organizational practices of Islamist women

Bu çalışma modernliğin İslami kimliğe sahip STK?ların kadın kollarında faaliyet gösteren kadınların yaşam algıları ve pratikleri ile tutum ve davranışları üzerindeki etkileri ile yaşanan değişim ve dönüşümleri incelenmiştir. Bu amaçla, Van kent merkezinde İslami kimliği olan sivil toplum kuruluşları araştırılmıştır. Araştırma için 7 sivil toplum kuruluşu belirlenmiş ve bu derneklerde gönüllü olarak çalışan kadınların sivil örgütlenme pratiklerine yönelik faaliyetleri incelenmiştir. Bu çalışmada tarafımızdan geliştirilen bir mülakat formu kullanılarak 26 kadın ile derinlemesine mülakat gerçekleştirilmiştir. Mülakatlardaki sorular iki ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm, kadınların sosyal, ekonomik, demografik ve evlilik durumları ile ilgili soruları içerirken, ikinci bölüm ise kadınların dernekteki etkinlikleri, gündelik yaşam pratikleri, üretim ve tüketim alışkanlıkları, siyasi tutum ve algıları, İslam dinini kavrayış ve İslam dininin günümüzdeki yorumlanma biçimleri ile ilgili algı ve tanımlamaları ile modernliğe karşı duruşlarını içeren sorular ve bu sorulara verilen yanıtlardan oluşmaktadır. Bu çalışma beş bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde Türkiye?deki kadın hareketinin ana akım olarak ve yan çizgiler anlamında nasıl bir seyir izlediği üzerine literatür çalışması gerçekleştirilmiştir. İkinci bölümde ise sivil toplum kavramı ve Türkiye?deki sivil toplum hareketleri yer almaktadır. Üçüncü bölüm ise çalışmanın metodoloji bölümünden oluşmaktadır. Dördüncü bölümde ise İslamcı kadınlar ile yapmış olduğumuz derinlemesine görüşmeler sonucunda ortaya çıkan bulgular çözümlenmiştir. Bu bölümde İslamcı kadınların kimliklerinin bir parçası olarak nitelendirdikleri başörtüsüne dair düşüncelerine, feminizm ve İslam arasındaki ilişkiye, onların bakış açısı ile İslam?daki kadın algısının nasıl olduğuna, tüketim alışkanlıkları ve algılarına, tatil, eğlence ve alışveriş anlayışlarına, moda, tesettür reklam ve defilelerine ilişkin düşüncelerine ve son olarak da bir sivil toplum kuruluşunda yer almanın İslamcı kadınların hayatlarını nasıl etkilediğine değinilmiştir. Beşinci bölüm ise sonuç ve değerlendirme bölümüdür. Bu bölümde ise saha çalışmasından sonra elde edilen bulgular yorumlanmıştır.