PROF. DR. İNCİ ZEHRA TOGAN

Revealing the history of Anatolian sheep domestication by using retrovirus integrations Retrovirüs entegrasyon polimorfizmi kullanarak Anadolu koyunlarındaki evcilleştirme sürecinin anlaşılması

Bu çalışmada, koyunların evrimesl tarihinin anlaşılmasına katkıda bulunmak amacıyla 11 Türk koyun ırkından (Karayaka, Dağlıç, Kıvırcık, Sakız, Akkaraman, İvesi, Norduz, Karagül, Hemşin, Gökçeada and Morkaraman) 220 bireydeki ve Anadolu yaban koyun popülasyonundan (Ovis gmelinii anatolica) 30 bireydeki içsel Jaagsiekte koyun retrovirüslerinin (enJSRV) entegrasyonu incelenmek üzere araştırılmıştır. Bu entegrasyonların değişik kombinasyonlarının varlığına göre bireylerin retrotipi belirlenmiştir. Koyun ırkları arasındaki genetik farklılıklar hesaplanmış olup, retrotiplerin Türk koyun ırklarındaki uzamsal dağılımları sentetik haritalar oluşturularak belirlenmiştir. Bu çalışmada elde edilen sonuçlar daha önce Türk koyun ırklarında gözlemlenen bütün retrotip çeşitlerinin (R2, R4 ve R6) bu çalışmada kullanılan bireyler arasında da var olduğunu göstermektedir. Bu retrotiplere ek olarak Türk koyun ırklarında daha önce gözlemlenmemiş retrotiplerin (R0, R1 ve R7) de varlığı gözlemlenmiştir. Türk ırkları için retrotipler daha önceki çalışmalardan farklı frekanslarda gözlemlenmiş ve farklı bir retrotip dağılımı belirlenmiştir. Yapılan uzamsal dağılımlar sonucunda Türkiye?nin coğrafik olarak iki geniş bölgeye ayrıldığı ve bu iki bölgenin genelde yağlı kuyruklu ve yağsız kuyruklu Türk koyun ırkları tarafından temsil edildiği gözlemlenmiştir. İncelenen 30 Anadolu yaban koyunu örneğinden 7 tanesinde ilkel ırkların karakteristik özelliklerinden olan retrotip (R0) gözlemlenmiştir. Ayrıca Anadolu yaban koyunundan bazı bireylerde daha önce koyunlarda sabitlenmiş olarak düşünülen enJSRV-6 dahil hiç bir retrovirüs entegrasyonu gözlemlenmemiştir. Buna ilaveten bu çalışma daha önce koyun ırklarında sabitlendiği kabul edilen enJSRV-6 entegrasyonunu polimorfik bir belirteç olarak kullanma şeklinde de yeni bir bakış açısı getirmektedir. Son olarak nükleer bir belirteç olan enJSRV? nin kullanıldığı bu çalışmanın sonuçları annesel ve babasal belirteçlerin kullanıldığı diğer çalışmaların sonuçlarıyla kıyaslandığında, muhtemel ikincil bir koyun göçünün genelde erkekler tarafından gerçekleştiği söylenebilir. Bu çalışma enJSRV entegrasyonlarını Anadolu yaban koyunu dahil olmak üzere Türk koyun ırklarında inceleyerek evcil koyunların evrimsel tarihini daha iyi anlamaya yardımcı olmakla beraber Türkiye?deki evcil koyun ırklarının genetik çeşitliliğinin nasıl şekillendiğinin anlaşılmasına katkıda bulunmaktadır. enJSRV-6 nın polymorfizmi ise koyunların evcilleştirme sürecinde yeni bir olayın işareti olabileceğinden dolayı merak uyarmaktadır.