PROF. DR. İNCİ G. GÖKMEN

Soil and water analysis techniques for agricultural production Tarımsal üretim içintoprak ve su analiz teknikleri

Türkiye’deki bazı bilinçsiz çiftçilerin bitkisel üretim için gübre ve tarım ilaçlarını artan miktarda kullanmaları toprak kirliliğine ve tarımsal üretim için toprağın verimsizliğine neden olmaktadır. Fazla ve/veya düşük kaliteli sulama suyu kullanımı da bitkisel üretim sırasında sorunlara yol açmaktadır. Bu nedenle bu çalışmada toprak ve su kalitesi ODTÜ ve Tarım ve Köyişleri Bakanlığına ait Ankara’daki Toprak Gübre ve Su Kaynakları Merkez Araştırma Enstitüsü Laboratuvarlarında basit ve güvenilir teknikler kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Toprak ve su örnekleri standart teknikler kullanılarak Ankara, Bolu, Çorum ve Kırıkkale’den toplanmıştır. Toprak örneklerinin tekstürü toprak test sonucuna göre tınlı ve killi tınlı olarak belirlenmiştir. Toprak örneklerinin toplam tuz oranı % (a/a) 0.033?0.063 arasında değişmektedir. Tuzluluk oranı % 0.15’ten küçük olduğu için bu topraklar az tuzlu topraklardır. Toprak örneklerinin pH’sı 7.86?8.15 arasında değiştiğinden bu topraklar hafif alkali topraklardır. Toprak örneklerinin fosfor derişimleri 4.95?35.45 P2O5 kg/da arasında değişmektedir. Bazı toprak örnekleri fosfor içeren gübre kullanımı nedeniyle yüksek seviyede (P2O5 12 kg/da’dan çok) fosfor içermektedir. Toprakların potasyum derişimleri 141?286 K2O kg/da arasında değişmektedir, dolayısıyla bu topraklardaki potasyum içeriği bitkisel üretim için yeterlidir. Toprakların kireç içeriği ise % (a/a) 1.04?2.67 CaCO3 arasında bulunmuştur. Toprak örnekleri, kireçli olmakla birlikte yüksek düzeyde kireç içermediklerinden tarımsal üretim için uygundur. Toprakların organik madde içeriği % (a/a) 0.83?2.04 arasında bulunmuştur ve organik madde miktarının bitkisel üretim için yeterli değildir. Yirmi iki su örneğinin elektriksel iletkenlik (EC) değerleri 0.384?1.875 dS/m arasında bulunmuştur. Su örneklerinin EC değerlerine göre orta tuzluluktan yüksek tuzluluğa (EC değerleri 0.205 ile 2.250 arasında ise) kadar sıralandığı söylenebilir. Su örneklerinin tuzluluk oranları çok yüksek bulunmadığından bitkiler için sulama suyu olarak kullanılabilir. Su örneklerinin pH değerleri 7.18?8.10 arasında bulunmuştur, dolayısıyla bu örnekler hafif alkalidir. Ondokuz su örneğinin bikarbonat derişimleri 200 mg/L’den fazla olduğundan süs bitkilerinin sulanmasında kullanılması uygun değildir. Ankara Gölbaşı’ndan getirilen su numuneleri hariç diğer suların sodyum adsorpsiyon oranı (SAO) 1?9 arasında bulunmuştur. Düşük seviyede sodyum içeren bu su örnekleri bütün topraklarda sulama suyu olarak kullanılabilir. Ankara Gölbaşı ve Sincan 1 su örneklerinde Artık Sodyum Karbonat (ASK) değeri 2.50 meq/L’den yüksek olduğu için bu sular sulama suyu olarak uygun değildir. Etimesgut, Sincan?2 ve Kazan su örneklerinde ASK değeri pozitif ve 2.00 meq/L’den küçük, diğer tüm su örneklerinde ise negatiftir, bu nedenle bu sular sulama için güvenlidir. Pratik tarla analiz tekniklerini mikro besin elementleri dışındaki parametreler için geliştirmek mümkün olabilir. Kırsal alanda toprak ve su kalitesi parametrelerinin tayini içinde gerekli araç ve aletlerle donatılan küçük bir Laboratuvar kurulması ve bir veya iki çiftçinin eğitilmesiyle mümkün olabilir. Bu çalışmada kazanılan deneyimlerle bu tekniklerin bazıları gelecek yıllarda kırsal kesimde çiftçiler tarafından kolaylıkla uygulanabilecek ve verim artışını sağlayacak toprak ve su testlerine dönüştürülebilir. Anahtar Kelimeler: Toprak kalitesi, su kalitesi, besin maddeleri, sulama suyu, tarım