PROF. DR. İBRAHİM ÇAPAK

Suça sürüklenen 12-18 yaşlar arası ergenlerde şiddetin din psikolojik tahlili (Sakarya örneği) Violence’s psychological analyse of religion in adolescents drifted into/driven to crime between the age of 12-18(Sakarya sample)

Bu çalışma, şiddet suçlarına sürüklenen ergenlerin din psikolojisi bilimi açısından potansiyellerini anlamaya yönelik bir araştırmadır. Teoride ve pratikte, dinin, çocuklar/ergenler arasında, genel anlamda suça, özelde de şiddet suçlarına sürüklenmeyi önleyici ve ıslah edici bir yapıya sahip olduğu, dinde ve din psikolojisinde böyle bir karakterin var olduğu tezi savunulmaktadır. Bu karakter içinde, evvela dinin; bir anlam ve ahlak kaynağı olarak işlevi, psiko-sosyal destek sağlayıcı bir unsur olduğu, daha sonra da din psikolojisinin; şiddet suçuna sürüklenen ergenlerin ruhsal ve sosyal sorunlarında bir başa çıkma modeli ve bir sağaltım aracı olarak işlevsel olabileceği vurgulanmaktadır. Ergen suçluluğunu önlemede dinin ve din psikolojisinin işlevsel olabileceğinden hareketle, konu teorik çerçevede; hukuki, psikolojik, sosyolojik, dini, ahlaki ve din psikolojik boyutları ile ele alınmıştır. Uygulamada ise; şiddet suçlarına sürüklenen ergenlerde dini yaşantı; inanç, bilgi, duygu ve tecrübe boyutları ile analiz edilmiştir. Araştırmada anket (survey) ve dökümantasyon yöntemi ile veri toplanmıştır. Suça sürüklenen çocuk kapsamındaki 113 ergenle gerçekleştirilen araştırma sonucunda; ergenlerin, dini yaşantının inanç ve duygu boyutlarında yüksek, bilgi ve tecrübe boyutlarında ise düşük potansiyeller taşıdıkları, yaşadıkları sorunları ile ilgili olarak dini yardıma ve sağaltıma açık oldukları, bu tür bir yardımın faydasına inandıkları bulunmuştur. Dinin ve din psikolojisinin, çocuk suçluluğu konusunda gerek eğitsel gerekse tedbirsel amaçla aktive edilmesinin çocuklar açısından yararlı olacağı, bu argümanın suça sürüklenen çocuklarda bir karşılığı olduğu, çocukların din konusundaki var olan potansiyellerinin ilgililerce değerlendirilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır. Bu konuda, daha kapsamlı araştırmalara ihtiyaç olduğu anlaşılmakla beraber, araştırmaların sayısının ve kapsamının arttırılması önerilmiştir. Anahtar Kelimeler: Suç, Çocuk Suçluluğu, Ergenlik, Din Psikolojisi

Ahmed b. Süleyman el-Halidi’nin Kifayetü’l-Mübtedi et-Tahkik fi Fenni İlmi’l-Mantık adlı eserinin tercüme, tahkik ve değerlendirmesi Ahmed b. Süleyman el-Halidi?s Book Called Kifâyetü?l-Mübtedî et-Tahkîk fî Fenn-i İlmi?l-Mantık

Tezimizin konusu, XIX. yüzyılda yaşamış, Halidi tarikatine mensup bir mutasavvıf olan Ahmed b. Süleyman el-Halidi’nin mantık ilmine dair yazmış olduğu Kifâyetü’l-Mübtedî et-Tahkîk fî Fenni İlmi’l-Mantık adlı eserinin tercüme, tahkik ve değerlendirilmesidir. Tezimiz giriş ve dört bölümden meydana gelmektedir. Giriş bölümünde tezin konusu , önemi, amacı ve yöntemi hakkında bilgi verilmiştir. Tezin birinci bölümünde müellifimizin hayatını, yaşadığı dönemi, döneminin sosyal, siyasal, dini ve ilmi yaşantısı ile birlikte eserleri hakkında bilgi vermeyi amaçladık. İkinci bölümde kısaca el-Kifâye adlı eser çerçevesinde Halidi’nin mantık görüşlerini değerlendirdik. Değerlendirme sırasında gerekli gördüğümüz yerlerde başta Aristoteles, Farabi, İbn Sina, Gazali olmak üzere ilk ve sonraki birçok mantıkçının görüşlerine de yer verdik. Tezin üçüncü bölümünde eserin tercümesini yaparak, gerekli gördüğümüz yerlerde tercümenin daha iyi anlaşılması için birtakım eklemeler yapmaya çalıştık. Dördüncü bölümde ise Kifâyetü’l-Mübtedî et-Tahkîk fî Fenni İlmi’l-Mantık adlı eserin Arapça tahkikli metnini ve neşirde takip edilen yöntemi verdik. Eserin yazma halindeki orijinal metnini de ek kısmında vermeyi uygun gördük. Anahtar kelimeler: Ahmed b. Süleyman el-Halidi, Mutasavvıf (Sufi), Mantık.

15-18 Yaş lise öğrencisi kızların dini tutum ve davranışları (Yalova örneği)

Araştırmamızın teorik bölümünde, din psikolojisinin konuları içinde yer alan dini tutum ve davranışların, özellikle de ibadet algısının ve Allah inançlarının gençlik döneminin dinî gelişimindeki seyri, gerek kuramsal esastaki değerlendirmelerle gerekse konuyla ilgili yapılan deneysel çalışma sonuçları dikkate alınarak tahlil edilmeye çalışılmıştır. Yine gençlik dönemi dini duygu, inanç, dini düşünce-şüphe ve dini yaşantı kavramları ele alınmıştır. Bu bağlamda öncelikle, gençlik dönemi gelişim özellikleri ve gençlerin dini anlayışı ele alınmış; söz konusu dönemdeki dini tutum ve davranışlar incelenmiştir. Daha sonra uygulamış olduğumuz anketten elde edilen bulgular yorumlarıyla birlikte verilmiştir. Saha araştırmamızda, 15-18 yaş arasındaki genç kızların dini tutum ve davranışları ile dindarlık düzeyleri araştırılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre, konumuza dahil olan liseli gençlerin dini inanç düzeylerinin genel olarak yüksek, buna karşın dini tutum ve davranışlarının pratikte düşük düzeyde olduğu anlaşılmıştır. Dini pratiklerinin devam ve düzenlilik durumlarının henüz tamamıyla şekillenmediği; ergenlerin duygu, düşünce ve tutumlarının tam bir kararlılık göstermediği saptanmıştır. Bunun yanı sıra dini tutum ve davranışların, gençlerin ruh sağlığı üzerinde olumlu psikolojik etkilerinin olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Anahtar kelimeler: Gençlik, Dini Tutum ve Davranışlar, ?badet, Allah ?nancı, Dua