PROF. DR. HÜLYA BAYKAL

Eğitim yönetiminde toplam kalite yönetimi (İstanbul ili örneği) Total quality managemenet in education management

Milli Eğitim Bakanlığı okulda hatta sınıfta kalitenin öneminin farkında olarak 7 yıldır Toplam Kalite Yönetimi Uygulama Projesi’ni gerçekleştirmektedir. Projenin okul ve kurumlar üzerinde yaptığı etki ve var olan durum, çalışmalarda harcanan emek açısından önemlidir. Toplam Kalite Yönetiminin çağdaş katılımcı yönetim anlayışında bütün kamu kurumlarında olduğu gibi Milli Eğitim Sistemimizde de alışma ve uygulama süreci yaşanmıştır. Eğitim programlarının değişimi, öğrenci merkezli eğitim programlarının uygulanması da TKY’nin uygulanması sürecinde olumlu bir gelişmedir. TKY felsefesini benimsemiş lider yöneticilerin bulunduğu, sürekli gelişmenin hedeflendiği, küçük ama devamlı ileriye doğru adımların atıldığı, tam katılımın sağlandığı bir çalışma ile Toplam Kalite Yönetimi uygulamalarının başarıya ulaşmaması mümkün değildir. Bu araştırmanın amacı, Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı okul ve kurumların yönetici ve TKY kurum temsilcisi öğretmenlerinin Toplam Kalite Yönetimi çalışmalarını benimseme ve uygulama düzeylerinin incelenmesidir. Araştırmada eğitim yöneticileri ve TKY uygulamalarını organize okul/kurum temsilcisi öğretmenlerin bu uygulamalara yönelik bakış açılarını ortaya çıkaracak anketler uygulanmıştır. Araştırmanın örneklemini İstanbul İli Ümraniye İlçesindeki Eğitim Yöneticileri ve TKY Okul/Kurum Temsilcisi öğretmenler oluşturmaktadır. Yönetici anketi 17 iii sorudan, öğretmen anketi 15 sorudan oluşmuştur. Anketler, SPSS 13.00 İstatistik Programında değerlendirilmiştir. Araştırma sonucunda elde edilen bulgular yüzde ve frekanslardan oluşan tablolarla desteklenmiştir. Yapılan değerlendirmeler sonucunda ulaşılan bulgulardan bazıları şunlardır: Araştırmaya katılan okul/kurum yöneticilerinin % 48’i kurumlarının hiçbir şekilde TKY uygulamaları için gerekli alt yapıya sahip olmadığını düşünmektedir. Aynı şekilde öğretmenlerin de % 41.2’lik değer bir kısmı ise hiçbir şekilde okulların alt yapısının Toplam Kalite uygulamalarına hazır olmadığı görüşündedir. Okul/Kurum yöneticileri % 88.6 gibi büyük bir oranla Toplam Kalite Yönetimi ile ilgili eğitimleri yetersiz bulmaktadır Eğitim ve alt yapıda eksiklikler görmelerine rağmen yöneticilerin % 60 gibi çoğunluğu TKY çalışmalarını önemli bulmaktadır. Buna % 37.2 ile çok önemli bulanları da eklersek %97.2 gibi bir oranda yöneticiler bu işin öneminin farkındadırlar. Araştırmada yöneticilerin %45.6’sı, öğretmenlerin %34.1’i TKY ile ilgili çalışmalarda her zaman zorunluluk hissetmektedirler. Yönetici ve öğretmenler TKY çalışmalarına katılanların ödüllendirilmesi(%93.4) gerektiğini düşünmektedir. Bunun yanı sıra çalışmalar katılanların ödüllendirildiğini belirten öğretmen oranı %5.9’dur. TKY kurum temsilcisi öğretmenlerin %21.6’sı yani her beş öğretmenden biri yaptıkları çalışmaların hiçbir zaman faydasını hissedememişler. %55’i ara sıra faydasını görürken, % 23.4’ü her zaman yapılan çalışmaların faydasını görmüşlerdir. Bulgular ışığında çeşitli öneriler getirilerek araştırma sonuçlanmıştır.

Eğitimde kalite ve iletişim olgusu

21. yüzyılda teknoloji, sağlık, eğitim alanlarındaki ilerlemeler değişimi yakalamayı ve sürdürmeyi kolaylaştırmaktadır. Her alanda olduğu gibi eğitimde de kalite anlayışını yaygınlaştırmak; tüm kurum, kuruluş ve bireylere rekabet üstünlüğü sağlamaktadır. Toplumumuzun hızla artan ve çeşitlenen eğitim ihtiyaçları, eğitim sistemimizin 21. yüzyılın insanını ve meslek adamını yetiştirecek çağdaş bir yapı ve işleyişe kavuşturulmasını zorunlu hale getirmektedir. Söz konusu olan bu çağdaş yapı ve işleyişe kavuşturulması ise çağdaş bir yönetim anlayışının ve felsefesinin benimsenmesine ve uygulanmasına bağlıdır. Bu çağdaş yönetim anlayışının uygulanması ve eğitimde kalitenin sağlanması da Toplam Kalite Yönetimi ile mümkündür. Bu yönetim sürecinin etkili bir şekilde gerçekleşebilmesi için, bireysel, örgütsel ve toplumsal yaşamın vazgeçilmez bir aracı olan iletişimin etkili olması gerekmektedir. Bu çalışmanın amacı eğitimde kalitenin önemini ve TKY’nin eğitimde etkinliğini açıklamak, uygulanabilirliğini tartışmak ve sonuçta eğitim sektöründe benimsenmesiyle yüksek yararlar sağlanacağını gözler önüne sermektir. Eğitimde kalitenin sağlanması için gerekli olan iletişim kavramı ve iletişimin eğitimde uygulanabilirliği üzerinde bir araştırma yapılmıştır.