PROF. DR. FİGEN ESEN

Yoğun bakım hastalarında magnezyum düzeyleri ve deliryum gelişmesi üzerine olan etkileri

Deliryum, kognitif fonksiyonlardaki bozukluklar ve dalgalanmalar ile seyreden, akut başlangıçlı (saatler ve günler içinde) geri dönüşümlü şuur bozukluğudur.1 Deliryumda, kişinin kognitif fonksiyolarını, kişiliğini ve ruh halini kontrol eden nörotransmitterlerin inaktive olduğu, sentezlerinde ve salınımlarındaki dengenin ortadan kalktığı gösterilmiştir. Genel olarak deliryuma dopamin nörotrasmitterlerindeki artış ve asetilkolin nörotransmitterlerindeki yetersizlik neden olmaktadır. Yoğun bakımda kritik hastalıklarla ilişkili olan deliryum akut beyin disfonksiyonuna yol açan, ciddi sonuçlara neden olabilecek ihmal edilmemesi gereken bir durumdur. Klinik olarak algılama, düşünce bozukluğu, dikkatsizlik, hafıza bozukluğu ve uyku bozukluğu görülür.1,2 Tedavideki farmakolojik yaklaşım, kullanılan güncel ilaçlardaki bazı yan etkiler, deliryum tedavisinde alternatif tedavi arayışlarını beraberinde getirmektedir. Deliryum gelişmesini önlemek ve risk faktörlerini elimine etmek tedaviden daha önemlidir. Deliryumun hipoaktif, hiperaktif ve mikst tipleri bulunmaktadır. Günümüzde yaygın olarak Confusion Assesment Method for ICU (CAM-ICU) kullanılmaktadır. Deliryum tedavisinde bazal ganglionlarda ve beyindeki sinapslarda dopamin nörotransmisyonunu antagonize eden ilaçların yanısıra beyin fonksiyonlarını stabilize eden ajanlar da kullanılmaktadır.4 Magnezyum beyni etkileyen bir çok fizyolojik olayda önemli rol oynamaktadır. İntravenöz uygulamalarında serum seviyeleri öngörülebilir ve yüksek seviyeleri iyi tolere edilebilmektedir. Mg nöroprotektif bir ajan olması sebebiyle, sempatik ve parasempatik sinir sürecinde majör nörotransmitter karmaşasının düzenlenmesinde etkili olmaktadır. Çalışmamızda yoğun bakım tedavileri sırasında sedasyon alan ve deliryum tablosu gelişmiş olan hasta gruplarındaki Mg düzeylerini araştırdık. Deliryum olan ve olmayan günleri CAM-ICU ve RASS skorları ile kaydederek Mg düzeyleri ve deliryum gelişme durumu arasındaki değerlendirmeleri kaydettik. Çalışmamızda hastaların günlük vazopressör, insülin ve mekanik ventilasyon desteği alıp almadığı değerlendik. Hastalarla ilgili skorlama ve değerlendirmeler hergün görsel değerlendirme kartları ve soru cevap yöntemi ile yapıldı. Giriş Mg düzeyi ve ortalama Mg düzeyi ölçülen hastaların yoğun bakımda kalış süreleri, mekanik ventilasyon süreleri, sedasyon kullanımı, vazopressör ihtiyaçları, sepsis gelişimi hemofiltrasyon uygulanması ile ilgili durumları ve deliryum gelişen günlerle olan ilişkileri değerlendirildi. Anahtar kelimeler: Deliryum, Magnezyum