PROF. DR. FERİDUN MUSTAFA EMECEN

XVIII. yüzyıl Trabzon’unda cemaatlerarası ilişkiler Inter-community relations in 18th century Trebizond

Osmanlı İmparatorluğu, etnik bakımdan çeşitli unsurları bünyesinde ihtiva etmekte ve bu yapıyı hukuk temelli bir perspektiften organize etmekteydi. Bu meyanda imparatorluğun önemli liman kentlerinden biri olan, ciddi bir gayrimüslim nüfus barındıran Trabzon şehrinin gayrimüslimlerinin yaklaşık bir yüzyıllık süreç boyunca Müslüman toplulukla olan ilişkilerinin aydınlatılması ve bunun belgelerin -hususen mahkeme kayıtlarının- yol göstericiliğinde yapılması imparatorluk çalışmalarına katkı sağlayacağı düşüncesiyle bu tez çalışması hazırlandı. Çalışmada mümkün olduğunca ?tolerans?, ?azınlık? ?öteki? gibi modern kavramların dışında tarihi belgelerin yorumlanmasıyla imparatorluğun kozmopolit yapısının taşra özelinde incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda ilişkilerin sosyal-ekonomik yapısı, cemaatlerin dini faaliyetleri ve farklı cemaatlere ait bireylerin çatışmaları sonucu ortaya çıkan problemler gibi temel başlıklar altında konu incelenmeye çalışılmıştır.

Savaşın yazımı: XVI. yüzyıl Osmanlı kroniklerinde savaş olgusuna bakış: Uzun savaşlar örneğinde

Osmanlı-Habsburg Uzun Savaşları (1593-1606) her iki tarafın da tarihinde önemli kırılmaların ve gelişmelerin yaşandığı bir zaman dilimi olarak göze çarpmaktadır. Hem savaş meydanındaki taktik ve silah değişimleri, karşılıklı askerî kültür etkileşimleri, orduların sayıca büyümesinin yarattığı meseleler hem de siyaseten, idareten ve iktisaden öne çıkan meseleler ciddî bir literatür etrafında tartışılmıştır. Savaşın cereyan ettiği zamanlarda yazılan bu ciddî literatürün Osmanlı ayağının en önemli kaynağını devrin kronikleri oluşturmaktadır. Osmanlı-Habsburg Uzun Savaşları hakkında yazılan Osmanlı kronikleri devrin askerî, siyasî, iktisadî ve idarî hemen hemen her alanıyla ilgili söz söylemektedir. Bu yüksek lisans tezinde Osmanlı kronikleri kullanılarak devrin yazarlarının “savaş olgusuna” nasıl baktıkları, savaşı nasıl ele aldıkları, savaşı yazarken bulundukları mekânın (savaş meydanı yahut şehir) ve içinde bulundukları patronaj ilişkilerinin savaş ve tarihyazımlarına nasıl etki ettiği soruları cevaplandırılmaya çalışılmıştır. Anahtar Kelimeler: Tarih, Osmanlı Tarihi, Askeri Tarih, OsmanlıKronikleri, Tarihyazımı, Uzun Savaşlar (1593-1606), Savaş, Barış, Patronaj Đlişkileri