PROF. DR. CENGİZ OKMAN

Influence of the Congress on the American foreign policy in the Middle East since the turn of the century Yüzyılın başından bu yana Kongrenin Ortadoğu’da Amerikan dış politikası üzerindeki etkisi

Ortadoğu terimi ile ele alınan devletler: Türkiye, Ürdün, Lübnan, İran, Irak, İsrail, Yemen, Kuveyt, B.A.E., Mısır, Suudi Arabistan ve Arabistan Yarımadası’ndaki bağımsız diğer devletlerdir. Bu geniş bölge tarih boyunca ve günümüzde her zaman dünyanın dikkatini çekmiştir. Bunun sebebi ise bölgede bulunan geniş petrol rezervleri ve bölgenin stratejik konumudur. ABD için ise bölgenin önem teşkil etmesinin sebebi geniş petrol yatakları ve stratejik konumu ile beraber Ortadoğu da bulunan baş müttefiki İsrail devletinin bekası ve güvenliğidir. Bu önemli sebepler ile beraber ayrıca diğer güçlerin bölgeye hâkim olmasının engellenmesi; Kitle imha silahlarının yayılmasının engellenmesi veya en azından yönetilmesi; İmkân dâhilinde, güç kullanarak sınırların değişiminin Kabul edilemezliği, uluslararası anlaşmazlıkların barışçı yollardan çözümü ve self-determinasyon hakkı. Bu sebep ve çıkarların hepsi bir bütün olarak ele alındığında bölgenin Amerika için ne kadar önemli olduğu anlaşılmaktadır. Bu çalışma; esas olarak başkan George W. Bush’un her 2 başkanlık döneminde de Ortadoğu üzerinde (Özel olarak Irak ve İsrail) uygulanan Amerikan dış politikasını ele alır. Bununla beraber başkanın kongre ile olan rekabeti de diğer ABD başkanları ve kongreleri arasında yaşanılan benzer sorunlar da ele alarak analiz edilir. Amerikan tarihi boyunca her zaman başkanlar ve kongre arasında güç kullanımı konusunda sorunlar yaşanmıştır. Bunların yanında bu çalışmanın bir diğer amacı Amerikan kongresinin ve başkanın yani dış politika kurgulamacılarının aldığı kararların 21. yy. da Ortadoğu üzerindeki etkilerini ortaya koymak ve bunların sonuçlarını değerlendirmektedir. ABD; Ortadoğu da kendi çıkarlarını devam ettirebilmek için ne gibi yöntemlere başvurmuştur, bu yöntemleri uygularken kongre ve başkan arasında bir çatışma yaşanmış mıdır? Yaşanmış ise sonuçları ne şekilde olmuştur? Bütün bu sorulara bu çalışmada cevap bulunmaya çalışılacaktır. ANAHTAR KELİMELER: Ortadoğu, ABD, ABD Dışı Politikası.